Informacja o działalności za 2007r.

 

 Informacja o działalności

Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie

 

za okres od dnia 1 stycznia do 31 grudnia 2007 roku

 

 

CZĘŚĆ I

 

1. Zagadnienia ogólne

Podstawę prawną działania Samorządowego Kolegium Odwoławczego
w Koszalinie stanowi ustawa z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 856 z p.zm.) oraz rozporządzenia wydane w oparciu o delegację ustawową.

 

Zgodnie z wyżej wymienioną ustawą samorządowe kolegia odwoławcze są organami wyższego stopnia w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości samorządu terytorialnego, właściwymi do rozpatrywania odwołań od decyzji, zażaleń na postanowienia, żądań wznowienia postępowania lub stwierdzania nieważności decyzji w trybie uregulowanym przez przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z p.zm.; dalej jako – Kpa ) oraz ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa ( tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z p.zm.; dalej jako – Op ). Kolegium orzeka również w innych sprawach na zasadach określonych w odrębnych ustawach.

 

Obszar właściwości miejscowej Kolegium obejmuje, zgodnie z Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2003 roku w sprawie obszarów właściwości samorządowych kolegiów odwoławczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 198, poz. 1925), powiaty: białogardzki, drawski, kołobrzeski, koszaliński, sławieński, szczecinecki, świdwiński, wałecki oraz miasto na prawach powiatu – Koszalin.

 

Ogółem Kolegium obejmuje 57 jednostek samorządu terytorialnego, w tym:

- 8 powiatów,

- 1 miasto na prawach powiatu,

- 7 miast,

- 13 miast i gmin,

- 28 gmin.

 

Rozstrzygając sprawy indywidualne w składach trzyosobowych, Kolegium związane jest wyłącznie przepisami obowiązującego prawa.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze jest państwową jednostką budżetową.

Kolegium ma strukturę bezwydziałową ze specjalizującymi się etatowymi członkami w określonych grupach spraw.

 

 

 

 

2. Obsada kadrowa Kolegium

A. Kolegium składa się z 21 członków : 8 etatowych i 13 pozaetatowych .

 

 

Liczba członków etatowych posiadających wykształcenie :
wyższe prawnicze : 7	wyższe administracyjne 1
W tym liczba osób posiadających uprawnienia do ubiegania się o stanowisko :  - sędziego administracyjnego : 7  - referendarza : 0
Liczba członków pozaetatowych posiadających wykształcenie :
wyższe prawnicze : 4	wyższe administracyjne 1	wyższe inne : inżynierii środowiska 1 architekt 0 fizyki 1 chemii i środowiska 1 geodeta 1 ekonomiczne 3 budownictwa 1
W tym liczba osób posiadających uprawnienia do ubiegania się o stanowisko :  - sędziego administracyjnego : 0  - referendarza : 1

 

B. Wśród członków Kolegium nie ma osób posiadających tytuły naukowe.

 

C. W biurze Kolegium jest zatrudnionych 7 osób, w tym:

- główna księgowa – 1 (1/2 etatu)

- inspektorzy 5 (1 osoba na ½ etatu)

- referent – 1 (½ etatu)

Obsługa informatyczna Kolegium wykonywana jest na podstawie umowy zlecenia.

 

3. Lokal i wyposażenie Kolegium

Siedziba Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie mieści się
w Koszalinie, przy ul. Władysława Andersa Nr 34 , w skrzydle w budynku użyczonym Kolegium przez Wojewodę Zachodniopomorskiego. Kolegium zajmuje 14 pokoi. Warunki lokalowe są dobre, ale obecnie niewystarczające.

 Etatowi Członkowie Kolegium dysponują oddzielnymi pokojami. Jeden pokój przeznaczony jest na salę rozpraw.  Jeden pokój przeznaczony jest  na archiwum zakładowe , w którym mieści się również serwer a konieczne jest rozdzielenie tych pomieszczeń. Wystąpiono o przyznanie 3 pokoi do administratora budynku.

Trwają rozmowy w tym zakresie.

Stan wyposażenia Kolegium w sprzęt biurowy i elektroniczny ( komputery ) ocenić należy jako dobry.

W roku 2007 zakupiono 4 zestawy komputerowe i według stanu na koniec roku 2007 w Kolegium znajdowało się 21 komputerów oraz Serwer. 

Do wymiany zostały co najmniej 3 komputery z uwagi na niskie parametry techniczne i mało efektywną pracę w sieci komputerowej. Komputery przeznaczone do wymiany są całkowicie zamortyzowane.

 

CZĘŚĆ II

1. Statystyka spraw

 

A. Liczba spraw ujętych w ewidencji ogółem w roku objętym informacją   - 2671

-      w tym spraw :

-      1) pozostałych z roku poprzedzającego okres objęty informacją /^[i][1]- 259

-      2) wpływ spraw w roku objętym informacją. -                          -2412

-      3) w tym odwołania od decyzji Marszałka województwa -                  0

 

 

B. Rodzaje spraw ujętych w ewidencji w roku objętym informacją :

1.   Liczba spraw administracyjnych -                                                                 2256  

 

Lp.	Określenie rodzaju sprawy   →   patrz załącznik do Informacji	Ilość spraw
1.	objęte proceduralnie przepisami Ordynacji podatkowej	385
2.	działalność gospodarcza	6
3.	planowanie i zagospodarowanie przestrzenne	185
4.	pomoc społeczna, świadczenia rodzinne, zaliczka alimentacyjna, stypendia, dodatki mieszkaniowe, sprawy socjalne	1070
5.	gospodarka nieruchomościami (bez opłat za wieczyste użytkowanie), przekształcanie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, prawo geodezyjne i kartograficzne	186
6.	ochrona środowiska, przyrody, zwierząt, odpady, czystość i porządek	132
7.	prawo wodne	14
8.	rolnictwo, leśnictwo, rybactwo śródlądowe, łowiectwo	11
9.	handel, sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych	40
10.	prawo o ruchu drogowym, drogi publiczne, transport drogowy	107
11.	prawo górnicze i geologiczne	4
12.	egzekucja administracyjna	6
13.	inne, pozostałe	110

2.  Liczba spraw z zakresu aktualizacji opłat za użytkowanie wieczyste -        104

 

3.   Sprawy podlegające rozpatrzeniu w trybie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153,
poz. 1270 z p.zm. – dalej jako Popsa) -                                           270

 

4.   Sprawy nie podlegające rozstrzyganiu w trybie decyzji lub postanowień,
w tym skargi i wnioski rozpatrywane w trybie Działu VIII Kpa. -                41

 

2. Liczba rozstrzygnięć administracyjnych Kolegium

A. Liczba spraw rozstrzygniętych ogółem w roku objętym informacją/^[ii][2] -  2113

 

Lp.	Określenie rodzaju rozstrzygnięcia	Ilość spraw
1.	akty wydane przez kolegium jako organ II instancji /[iii][3] - sposób rozstrzygnięcia patrz    →    pkt C ppkt 1	1600
2.	akty wydane przez kolegium jako organ I instancji /[iv][4] - sposób rozstrzygnięcia patrz    →    pkt C ppkt 2	388
3.	postanowienia wydane w wyniku rozpatrzenia zażaleń na bezczynność organu, w tym : uznające zażalenia za uzasadnione  15	20
4.	inne postanowienia /[v][5]	64
5.	sprawy nie podlegające rozstrzyganiu w formie decyzji lub postanowień (np. art. 64 § 2 Kpa) oraz skargi i wnioski rozpatrywane w trybie Działu VIII Kpa	41

 

 

B. Liczba spraw pozostałych do rozstrzygnięcia na koniec roku/^[vi][6] -              184

 

C. Sposób rozstrzygnięcia: 

 

Lp.	Określenie rodzaju rozstrzygnięcia	Ilość spraw
1. 1	decyzje utrzymujące w mocy zaskarżone decyzje (art. 138 § 1 pkt 1 Kpa oraz art.233 § 1 pkt 1 Op) /[vii][7]	828
	decyzje zmieniające decyzje organu I instancji i orzekające co do istoty sprawy oraz uchylające decyzje organu I instancji i umarzające postępowanie (art. 138 § 1 pkt 2 Kpa oraz art. 233 § 1 pkt 2a Op) /7	177
	decyzje uchylające decyzje organu I instancji i przekazujące sprawy do ponownego rozpatrzenia (art. 138 § 2 Kpa oraz art. 233 § 2 Op) /7	406
	umorzenie postępowania odwoławczego( art. 138 § 1 pkt 3 Kpa oraz art. 233 § 1 pkt 3 Op) /7	14
	inne ( np. art. 97 § 1 i art. 98 Kpa oraz art. 134 Kpa)	175
2   2	odmowa wznowienia postępowania (art. 149 § 3 Kpa oraz art. 242 § 3 Op) /8	3
	odmowa wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji (art. 157 § 3 Kpa oraz art. 249 § 3 Op) /[viii][8]	23
	decyzje wydane po wznowieniu postępowania tj. odmawiające uchylenia decyzji, uchylające i rozstrzygające o istocie sprawy oraz decyzje stwierdzające wydanie decyzji przez organ I instancji z naruszeniem prawa (art. 151 Kpa oraz art. 245 Op) /8	77
	decyzje wydane po wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji tj. odmowa stwierdzenia nieważności decyzji, decyzje stwierdzające nieważność decyzji organu I instancji oraz decyzje stwierdzające wydanie decyzji przez organ I instancji z naruszeniem prawa (art. 156 – 158 Kpa oraz art. 247 – 251 Op) /8	201
	inne ( np. postanowienia wydane na mocy art. 65 § 1, art. 66 § 1 i 3 Kpa )	84

3. Orzeczenia w sprawie opłat za użytkowanie wieczyste,

A. Liczba orzeczeń ogółem -                                                                 73

 

Lp.	Sposób załatwienia wniosków	Ilość spraw
1.	oddalenie wniosku	25
2.	ustalenie wypowiedzenia za uzasadnione w innej wysokości i ustalenie opłaty	8
3.	ugoda	27
4.	stwierdzenie uchybienia terminu do złożenia wniosku	9
5.	umorzenie postępowania	1
6.	stwierdzenie bezpodstawności (nieskuteczności) wypowiedzenia	0
7.	inne	3

B. Liczba wniesionych sprzeciwów od orzeczeń Kolegium -                           15

C. Liczba spraw pozostałych do rozstrzygnięcia przez Kolegium/^[ix][9] -             31

CZĘŚĆ III

1. Liczba decyzji i postanowień Kolegium zaskarżonych w roku objętym informacją do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Szczecinie, ogółem -                                                                                       296

·         wskaźnik zaskarżalności w stosunku do ogólnej liczby podjętych
rozstrzygnięć podlegających zaskarżeniu -                                      14,0 %

 

2. Liczba skarg na bezczynność Kolegium skierowana do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ogółem -                                                                                             0

3. Liczba skarg uwzględnionych przez Kolegium we własnym zakresie
w trybie art. 54 § 3 Popsa, ogółem -                                                                 6

4. Liczba spraw rozpoznanych w roku objętym informacją przez Wojewódzki Sąd
Administracyjny w Szczecinie ogółem /^[x][10]  -                                                234

w tym sprawy rozpatrywane przez sąd z lat /^[xi][11] :

• 2002r. –   0
• 2003r. –   0
• 2004r. –   7
• 2005r. –   2
• 2006r. -    110
• 2007r. -    115

 

A. Rozstrzygnięcia Sądu dotyczące skarg na orzeczenia Kolegium :

 

Lp.	Sposób załatwienia skarg	Ilość spraw
1.	odrzucenie skargi	28
2.	oddalenie skargi	133
3.	uchylenie decyzji lub postanowienia	57
4.	stwierdzenie nieważności decyzji lub postanowienia	3
5.	stwierdzenie niezgodności z prawem decyzji lub postanowienia	0
6.	umorzenie postępowania	13

B. Rozstrzygnięcia Sądu dotyczące skarg na bezczynność Kolegium :

 

Lp.	Sposób załatwienia skarg	Ilość spraw
1.	odrzucenie skargi	0
2.	oddalenie skargi	0
3.	zobowiązanie do dokonania czynności, wydania aktu	0
4.	umorzenie postępowania	0

·         wskaźnik uchylonych orzeczeń SKO przez WSA w stosunku do wszystkich spraw rozpatrzonych przez WSA w danym roku /^[xii][12]                                                  24,4 %

 

5. Liczba skarg kasacyjnych na orzeczenia WSA (w tym zażaleń na postanowienia) skierowanych przez SKO w roku objętym informacją do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie , ogółem  -                 10

·         wskaźnik zaskarżalności w stosunku do ogólnej liczby podjętych
rozstrzygnięć przez sąd w roku objętym informacją -                         4,3 %

 

 

6. Liczba skarg kasacyjnych rozpoznanych w roku objętym informacją przez Naczelny  Sąd Administracyjny w Warszawie, ogółem /¹⁰  -                                                      2

w tym sprawy rozpatrywane przez sąd z lat /¹¹ :

• 2005r. –  2
• 2006r. –  0
• 2007r. -  0.

A. Rozstrzygnięcia NSA dotyczące skarg kasacyjnych na orzeczenia WSA :

 

Lp.	Sposób załatwienia skarg	Ilość spraw
1.	odrzucenie skargi – art. 180 Popsa	0
2.	oddalenie skargi – art. 184 Popsa	1
3.	uchylenie orzeczenia i przekazanie do ponownego rozpoznania sądowi I instancji – art. 185 § 1 Popsa	1
4.	uchylenie orzeczenia I instancji i orzeczenie przez sąd II instancji – art. 188 Popsa	0
5.	uchylenie orzeczenia sądu I instancji i odrzucenie skargi – art.189 Popsa	0
6.	uchylenie orzeczenia sądu I instancji i umorzenie postępowania – art.189 Popsa	0

 

 

 

CZĘŚĆ IV

Informacje dodatkowe

W 2007 roku Zgromadzenie Ogólne obradowało pięć razy w dniach 30 stycznia, 23 marca, 22 czerwca i, 10 sierpnia i 7 września. W dniu 30 stycznia 2007 r., dokonano wyboru 2 członków do Komisji Konkursowej na  pozaetatowych członków Kolegium. 

W dniu 23 marca 2007 Zgromadzenie Ogólne pozytywnie zaopiniowało wyłonionych przez Komisję konkursową   11 kandydatów  na pozaetatowych członków Kolegium. Podjęto również  uchwałę w sprawie przyjęcia rocznej informacji z działalności Kolegium za rok 2006.

W dniu 22 czerwca 2007 r.  Zgromadzenie Ogólne dokonało wyboru 2 kandydatów na Prezesa Kolegium Pani Jolanty Ewy Wyszyńskiej oraz Marleny Elżbiety Turek oraz podjęło stosowną uchwałę w tym zakresie. Na Prezesa Kolegium została powołana z dniem 25 lipca 2007 r. przez Prezesa Rady Ministrów Pani Jolanta Ewa Wyszyńska.

W dniu 10 sierpnia 2007 roku w związku z powołaniem nowego prezesa na Zgromadzeniu Ogólnym dokonano wyboru komisji  konkursowej na etatowego członka Kolegium. Na kolejnym Zgromadzeniu Ogólnym w dniu 7 września 2007 r.  podjęto uchwałę  pozytywnie opiniującą kandydatkę na  etatowego członka Kolegium Panią Danutę Rudzińską.

 

W roku 2007 w Kolegium odbywały się praktyki zawodowe dla aplikantów radcowskich. Pracownicy Kolegium uczestniczyli w szkoleniach merytorycznych, organizowanych przez KRSKO jak też poszczególne kolegia oraz ośrodki szkoleniowe, mających na celu podnoszenie kwalifikacji.

 

X Wybrane problemy orzecznictwa

 

Podatki i opłaty lokalne

 

W 2007 roku wpływy spraw podatkowych kształtowały się na poziomie 2006r.

Odwołania w dużej mierze dotyczyły ulg podatkowych, głównie umorzeń. Ponieważ postępowania wyjaśniające w sprawie udzielania ulg podatkowych w znakomitej większości gmin przeprowadzane są prawidłowo, a decyzje są odzwierciedleniem materiału dowodowego, Kolegium większość tych decyzji utrzymywało w mocy.

Podobnie jak w latach poprzednich odwołania w przeważającej mierze dotyczyły podatku od nieruchomości. Odwołań w sprawie podatku leśnego nie było w ogóle, pewna część dotyczyła podatku rolnego i łącznego zobowiązania pieniężnego. Chodziło głównie
o zwolnienie z podatku rolnego. Na zwykłym poziomie utrzymywały się sprawy odwołań związanych z opłatą targową.

W 2007 roku kontynuowany był temat opodatkowania stacji transformatorowych, który podjął Koncern Energa SA, masowo dopominając się od gmin stwierdzenia nadpłaty
z tego tytułu za lata 2001-2004. W znakomitej większości gminy odmawiały nadpłaty,
a stanowisko to podzieliło Kolegium. Wszystkie decyzje Kolegium (około 70) zostały zaskarżone do WSA, które podzieliło stanowisko Kolegium i pierwszych 7 skarg Energi oddaliło. Ostatecznie w tej sprawie wypowie się Naczelny Sąd Administracyjny, do którego zostały wniesione skargi kasacyjne.

Niestety, w innych ważnych sprawach Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w 2007r. zmienił stanowisko na niekorzyść orzecznictwa Kolegium. Stało się tak
z elektrowniami wiatrowymi. Po serii oddaleń skarg podatników posiadających takie elektrownie, Sąd uchylił decyzję Kolegium, w której całą elektrownię uznawano za budowlę
i stwierdził, że tylko jej część spełnia kryterium budowli. Kolegium wniosło w tej sprawie skargę kasacyjną, która nie została jeszcze rozstrzygnięta.

Także w kwestii uznania tymczasowych obiektów budowlanych za budowle, a więc przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości, WSA w Szczecinie orzekał na niekorzyść Kolegium, bowiem wbrew stanowisku organów podatkowych uznał, że takie obiekty są budowlami. Ponieważ ma to zasadnicze znaczenie dla sposobu traktowania sprzedaży prowadzonej w takim obiekcie – opodatkowanie obiektu podatkiem od nieruchomości wyklucza opodatkowanie prowadzonej w nim sprzedaży opłatą targową – Kolegium nie zgodziło się z linią orzeczniczą WSA i wniosło kilka skarg kasacyjnych od wyroków tego Sądu. Skargi jeszcze nie rozstrzygnięte.

Kolejne niepowodzenie związane jest ze zmianą stanowiska WSA w Szczecinie w kwestii kwalifikowania budynków zbiorowego zakwaterowania na terenie koszar. Stanowisko Kolegium oparte na wieloletniej praktyce i dotychczasowym orzecznictwie Sądu, wedle którego budynki koszarowe kwalifikowane są do kategorii budynków pozostałych
i opodatkowywane stosowną stawką podatkową, zostało w 2007r. zakwestionowane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, który uznał te budynki za budynki mieszkalne, co przekłada się na stosowanie wobec nich znacznie niższej stawki podatkowej.

Nowym zagadnieniem, które pojawiło się w 2007 roku jest sprawa sposobu opodatkowania podatkiem od nieruchomości telekomunikacyjnych linii kablowych. Kolegium podzieliło stanowisko, że budowlą podlegającą opodatkowaniu jest całość techniczno-użytkowa, na którą składają się linie telekomunikacyjne i osłaniająca je kanalizacja kablowa. Telekomunikacja Polska SA, autorka odwołań, uważa, że budowlą jest tylko sama kanalizacja kablowa. Sprawy znalazły już finał w WSA w Szczecinie. Rozstrzygnięcie zapadnie w 2008r. 

 

 

Pomoc społeczna i świadczenia rodzinne

 

            Oceniając zagadnienia z dziedziny pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych należy stwierdzić, że ilość spraw rozpatrywanych w 2007r. w trybie odwoławczym utrzymywała się na poziomie poprzedniego okresu sprawozdawczego.

Ilość wpływających odwołań wskazuje, że poziom życia mieszkańców naszego regionu nie uległ znacznej poprawie. Na uwagę zasługuje fakt, że na przestrzeni ubiegłego roku w organach pierwszej instancji wzrosła liczba spraw związanych ze stosowaniem przepisów o koordynacji w zakresie świadczeń rodzinnych w związku z wyjazdami mieszkańców do krajów Unii Europejskiej. O ile zagadnienia te nie występowały masowo w pierwszych latach po wejściu w życie ustawy  o świadczeniach rodzinnych to obecnie zauważa się wzrost spraw związanych z koordynacją świadczeń rodzinnych, a tym samym aktywną współpracę                           z samorządem województwa. Zagadnienia te są odczuwalne również w pracy Kolegium.

 

 

Ruch drogowy 

 

W 2007r. nastąpiło zmniejszenie wpływu odwołań w zakresie stosowania ustawy
z dnia 20 czerwca 1997r. – Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz. U. z 2005r. Nr 108, poz. 908 ze zm.), a fakt ten można między innymi tłumaczyć upływem w dniu 30 czerwca 2006r. terminu wymiany praw jazdy. Większość spraw w zakresie uprawnień do kierowania pojazdami dotyczy skierowań na badania lekarskie celem stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem. W większości wnioski w tym zakresie kierowane są przez organy Prokuratury, która nadzoruje postępowania przygotowawcze w sprawach karnych.

 

Ochrona trzeźwości i przeciwdziałanie alkoholizmowi

 

         W grupie odwołań w zakresie stosowania ustawy z dnia26 października 1982r.
o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz. U. z 2007r.
Nr 70, poz. 473) zdecydowaną większość stanowią sprawy wygaśnięcia zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w związku z nie uiszczeniem obowiązującej opłaty.

W sezonie letnim tj. od miesiąca maja do miesiąca sierpnia następuje wzrost spraw dot. cofnięcia zezwolenia lub odmowy wydania zezwolenia. Zmniejszenie wpływu odwołań
w zakresie wymienionej ustawy jest wynikiem podniesienia świadomości prawnej przedsiębiorców i prawidłowego stosowania prawa przez organy pierwszej instancji.

 

Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne

 

Zwiększyła się ilość odwołań stron niezadowolonych z decyzji organu I instancji odmawiających wydania decyzji ustalających warunki zabudowy na terenach leżących
w zwartym obszarze gruntów rolnych. Działki te nie posiadają dostępu do drogi publicznej, nie są uzbrojone, zaś w sąsiedztwie brak jest działek zabudowanych. Decyzje te
w przeważającej części zostały przez Kolegium utrzymane w mocy. Powodem uchylenia niektórych było naruszenie przepisów dot. uzgodnień i naruszenie praw procesowych stron postępowania.

Znaczna część rozstrzygnięć Kolegium utrzymujących w mocy decyzje organu I instancji dotyczyła odwołań właścicieli nieruchomości niezadowolonych z decyzji ustalających warunki zabudowy na działkach sąsiednich.

W stosunku do roku poprzedniego zwiększyła się liczba odwołań od decyzji dotyczących inwestycji celu publicznego – elektrownie wiatrowe, stacje telefonii komórkowej.

 

Gospodarka nieruchomościami

 

         Na tle stosowania przepisów dotyczących opłat adiacenckich (art. 98a oraz art. 143-148b ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami Dz. U. z 2004r.
Nr 261, poz. 2603 ze zm., Dz. U. z 2007r. Nr 173, poz. 1218) wyłaniają się następujące uwagi i wnioski:

 

1. Opłatę adiacencką z tytułu podziału nieruchomości (art. 98a ustawy o gospodarce nieruchomościami) można by zastąpić opłatą ukształtowaną na wzór opłaty skarbowej (ustawa z dnia 16 listopada 2006r.  o opłacie skarbowej – Dz. U. z 2006r. Nr 225, poz. 1635 ze zm.) ustalanej w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej. Innymi słowy można by odstąpić od ustalania opłaty z tytułu podziału, na podstawie wartości nieruchomości przed podziałem i po podziale, określanej w operacie szacunkowym według cen na dzień wydania decyzji o ustaleniu opłaty adiacenckiej.

         Metoda ustalania opłaty na podstawie wyceny rzeczoznawcy majątkowego jest złożona, kosztowna i wysoce zawodna. Zależy przede wszystkim od kwalifikacji zawodowych, doświadczenia i osobistych umiejętności rzeczoznawcy majątkowego. Wyceny są z reguły kwestionowane przez osoby zobowiązane do uiszczenia opłat adiacenckich. Brak przy tym skutecznej procedury umożliwiającej należytą weryfikację operatów szacunkowych. Tego zadania w żadnym przypadku nie ułatwiają przepisy art. 157 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Wręcz przeciwnie, wspomniane przepisy, w wyjątkowy sposób chronią czynności rzeczoznawców majątkowych przed poddaniem ich zewnętrznej kontroli.

         Nawiasem mówiąc powyższe uwagi mają charakter ogólny i odnoszą się do wycen nieruchomości także w związku z ustalaniem innych opłat np. opłat rocznych  z tytułu użytkowania wieczystego.

         Powracając zaś do zasadniczej kwestii należałoby stwierdzić, że ratio legis opłaty adiacenckiej z tytułu podziału, ustalanej w trybie powołanego wyżej art. 98a ustawy
o gospodarce nieruchomościami, jest niejasna i mało zrozumiała. Właściciele dzielonych nieruchomości zadają pytanie: skąd się właściwie bierze wzrost wartości nieruchomości po podziale. Opłata adiacencka z tytułu podziału się sprawdza w zasadzie tylko przy podziale wielkich obszarów dzielonych na małe działki o przeznaczeniu budowlanym. W przypadku podziału małych, zabudowanych nieruchomości położonych w centrach miast spotyka się
z powszechnym brakiem zrozumienia. Wręcz absurdalnie wygląda opłata wymierzona w przypadku wydzielenia z dużej nieruchomości niewielkiej działki pod stacją transformatorową.

         Tym wszystkim niedogodnościom i mankamentom mogłaby zapobiec opłata podziałowa ustalana w formie np. stałej opłaty skarbowej od wydanej decyzji podziałowej. Wysokość tej opłaty mogłaby być uzależniona od wielkości dzielonej nieruchomości. Ten tryb ustalania opłaty wyeliminowałby natychmiast niezmiernie złożoną procedurę przewidzianą w art. 98a ustawy o gospodarce nieruchomościami. 

 

2. Powyższe uwagi odnoszą się także do opłaty ustalanej w drodze decyzji na podstawie
art. 145 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) każdorazowo po stworzeniu warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo po stworzeniu warunków do korzystania z wybudowanej drogi.          

 

 

Opłaty ustalane na postawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami (adiacenckie oraz roczne z tytułu użytkowania wieczystego) powinny odpowiadać zasadom dotyczącym podatków. Zasadami tymi są: równość, pewność, dogodność i taniość.

         Omawiane opłaty tylko w niewielkim stopniu odpowiadają wymienionym zasadom. Przede wszystkim wbrew zasadzie pewności są zazwyczaj określane mało precyzyjnie
i niejasno. Ustalanie opłat jest nadto kosztowne. Koszty wykonania operatów szacunkowych powodują, że aktualizacje opłat rocznych za użytkowanie wieczyste nieruchomości są przeprowadzane raz na kilka a nawet kilkanaście lat. Odstęp czasowy pomiędzy kolejnymi aktualizacjami sprawia, że zaproponowane opłaty różnią się nawet o kilkaset procent od dotychczasowych co oczywiście się spotyka z niezrozumieniem i protestami użytkowników wieczystych.