Informacja o działalności za 2016r.
Informacja o działalności
Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie
za okres od dnia 1 stycznia do 31 grudnia 2016 roku
CZĘŚĆ I
OGÓLNA INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI KOLEGIUM ZA ROK 2016
1. Podstawa i zakres działania Kolegium
Podstawę prawną działania Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie (dalej: SKO) stanowi ustawa z dnia 12 października 1994 roku o samorządowych kolegiach odwoławczych (tekst jednolity w Dz. U. z 2015r. poz. 1659) oraz właściwe rozporządzenia wydane w oparciu o delegację ustawową.
Zgodnie z wyżej wymienioną ustawą, samorządowe kolegia odwoławcze są organami wyższego stopnia w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwości jednostek samorządu terytorialnego, właściwymi do rozpatrywania odwołań od decyzji, zażaleń na postanowienia, żądań wznowienia postępowania lub do stwierdzania nieważności decyzji w trybie uregulowanym przez przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity w Dz. U. z 2016r., poz. 23; dalej jako – Kpa) oraz ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity w Dz. U. z 2017r., poz. 201; dalej jako – Op). Kolegium orzeka również w innych sprawach na zasadach określonych w odrębnych ustawach.
Obszar właściwości miejscowej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie obejmuje, zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2003 roku w sprawie obszarów właściwości miejscowej samorządowych kolegiów odwoławczych (Dz. U. z 2003r. Nr 198, poz.1925), powiaty: białogardzki, drawski, kołobrzeski, koszaliński, sławieński, szczecinecki, świdwiński, wałecki wraz z gminami objętymi tym obszarem oraz miasto na prawach powiatu - Koszalin.
Ogółem Kolegium obejmuje 57 jednostek samorządu terytorialnego, w tym:
- 9 powiatów (w tym 1 miasto na prawach powiatu - Koszalin),
- 48 gmin, w tym:
- 7 gmin miejskich
- 17 gmin miejsko-wiejskich
- 24 gmin wiejskich
Rozstrzygając sprawy indywidualne w składach trzyosobowych, członkowie składów orzekających Kolegium są związani wyłącznie przepisami powszechnie obowiązującego prawa. Kontrolę orzecznictwa kolegiów sprawuje sąd administracyjny.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Koszalinie jest państwową jednostką budżetową.
2. Obsada kadrowa Kolegium i kwalifikacje osób zatrudnionych
2.1. Kolegium na dzień 31.12.2016r. składało się z 23 członków: 10 etatowych i 13 pozaetatowych. Kolegium w okresie od 01.01.2016r. do 22.02.2016r. składało się z 25 członków: 10 etatowych i 15 pozaetatowych, w okresie od 23.02.2016r. do 30.11.2016r. składało się z 24 członków: 10 etatowych i 14 pozaetatowych (z dniem 22.02.2016r. 1 osobę odwołano z funkcji pozaetatowego członka na jej własny wniosek przez Panią Prezes Rady Ministrów). Od 01.12.2016r. do 31.12.2016r. Kolegium składało się z 23 członków: 10 etatowych i 13 pozaetatowych (z dniem 30.11.2016r. 1 osobę odwołano z funkcji pozaetatowego członka na jej własny wniosek przez Panią Prezes Rady Ministrów).
Liczba członków etatowych posiadających wykształcenie : |
|||
wyższe prawnicze : 9 |
wyższe administracyjne : 1 |
||
Liczba członków pozaetatowych posiadających wykształcenie (stan na 31.12.2016r.): |
|||
wyższe prawnicze : 8 |
wyższe administracyjne : 2 |
wyższe inne : 4 W tym mgr: - ekonomii 1, - chemii 1, - fizyki 1, - inżynierii środowiska 1. |
|
|
|
|
|
Wśród etatowych członków Kolegium 8 osób posiada obecnie tytuł radcy prawnego.
Uwaga: jeden z członków pozaetatowych posiada wykształcenie wyższe prawnicze i administracyjne.
2.2. Biuro Kolegium na dzień 31.12.2016r. składa się z 8 osób (od 08.12.2016r.). W okresie od 01.01.2016r. do 31.08.2016r. składało się z 8 osób, natomiast od 01.09.2016r. do 07.12.2016r. – z 7 osób. Wszystkie osoby pracujące w biurze posiadają wykształcenie wyższe.
Stanowiska pracy w biurze (8) to:
- główna księgowa – 1,
- starszy inspektor – 2, (w tym 1 osoba na ½ etatu),
- inspektor – 3.
- referent – 2.
Obsługa informatyczna Kolegium wykonywana jest na podstawie umowy cywilnoprawnej.
3.Lokal i wyposażenie Kolegium
Siedziba Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie mieści się w Koszalinie, przy ul. Gen. Władysława Andersa 34, w pomieszczeniach użyczonych Kolegium przez Wojewodę Zachodniopomorskiego w gmachu Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie Delegaturze w Koszalinie. Warunki lokalowe są dobre, bardzo dobrze układa się obecnie współpraca z Panem Wojewodą Zachodniopomorskim oraz Panem Dyrektorem Delegatury w Koszalinie.
Wszyscy etatowi członkowie Kolegium (orzecznicy) zajmują samodzielne pokoje. Stan wyposażenia Kolegium w sprzęt biurowy i elektroniczny (zestawy komputerowe) należy ocenić jako dobry. Według stanu na koniec roku 2016 w Kolegium znajdowało się 29 zestawów komputerowych, jeden komputer przenośny (laptop) oraz serwer sieciowy, który został zakupiony w 2012 r. z uwagi na bardzo dużą ilość informacji (danych) zawartych na dotychczasowym serwerze głównym oraz stały ich przypływ, a także z powodu niewystarczającej wydajności dotychczasowego serwera. Dodatkowo na stanie Kolegium – od grudnia 2015r. – znajdują się: serwer bazodanowy, serwer aplikacji, sprzętowe zabezpieczenie infrastruktury firewall, wydajne urządzenie skanujące jednoprzebiegowe do dokumentów. Powyższy sprzęt został zakupiony w związku z decyzją Ministra Finansów w sprawie zmian w budżecie państwa na rok 2015 z dnia 11 października 2015 roku Nr MF/FS8/004117/2015, na mocy której dla Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie przyznano środki z rezerwy celowej (poz. 29) z przeznaczeniem na wydatki związane z wdrażaniem i funkcjonowaniem systemów teleinformatycznych. Wsparcie z rezerwy celowej w tym zakresie – w celu dalszej informatyzacji – otrzymały wszystkie samorządowe kolegia odwoławcze.
W tutejszym Kolegium dopuszczone są do stosowania następujące programy komputerowe: Pakiet Microsoft Office, Resak, Repertorium, Płatnik, program Bankowości Elektronicznej NBP (Narodowego Banku Polskiego), Unikap, Sfinks, Seter, program antywirusowy F-Secure, Archsys.
4. Zgromadzenie Ogólne Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie
W 2016 roku Zgromadzenie Ogólne SKO w Koszalinie obradowało 2 razy, tj. w dniach: 22 marca oraz 29 listopada.
W dniu 22 marca 2016r. na Zgromadzeniu Ogólnym uchwałą nr III 2/2016 przyjęto roczną informację o działalności Kolegium w Koszalinie za rok 2015; podjęto również uchwałę w sprawie ustalenia faktycznej liczby członków Kolegium (uchwała nr III 1/2016) .
Na każdym Zgromadzeniu Ogólnym SKO analizowano bieżące problemy orzecznicze Kolegium i aktualne orzecznictwo sądów administracyjnych, a także omawiano sprawy organizacyjne i bieżące Kolegium.
CZĘŚĆ II
WPŁYW SPRAW
- Liczba spraw ujętych w ewidencji ogółem w roku objętym informacją -3393, w tym spraw:
1.1. pozostałych w ewidencji z okresu poprzedniego (łącznie sprawy administracyjne - 180 i sprawy z zakresu opłat za użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowych - 69 - 249/1
1.2.wpływ spraw w roku objętym informacją - 3144
- Rodzaje spraw, które wpłynęły w roku objętym informacją/2:
2.1.Liczba spraw administracyjnych – ogółem 2639
Lp. |
Określenie rodzaju sprawy |
Liczba spraw |
1. |
objęte proceduralnie przepisami Ordynacji podatkowej |
486 |
2. |
działalność gospodarcza |
1 |
3. |
planowanie i zagospodarowanie przestrzenne |
185 |
4. |
pomoc społeczna, świadczenia rodzinne i zaliczka alimentacyjna, oświata (stypendia, pomoc materialna itd. ), dodatki mieszkaniowe, sprawy socjalne |
1244 |
5. |
gospodarka nieruchomościami (bez opłat za wieczyste użytkowanie) , przekształcanie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, prawo geodezyjne i kartograficzne |
112 |
6. |
ochrona środowiska, ochrona przyrody i ochrona zwierząt, odpady i utrzymanie porządku i czystości w gminach |
194 |
7. |
prawo wodne |
7 |
8. |
rolnictwo, leśnictwo, rybactwo śródlądowe, łowiectwo |
20 |
9. |
handel, sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych |
12 |
10. |
prawo o ruchu drogowym, drogi publiczne, transport drogowy |
216 |
11. |
prawo górnicze i geologiczne |
7 |
12. |
egzekucja administracyjna |
29 |
13. |
inne, pozostałe, w tym skargi i wnioski rozpatrywane w trybie Działu VIII Kpa |
126 |
2.2. Sprawy podlegające rozpatrzeniu w trybie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2016.718 – dalej jako Ppsa)/3 - 427
2.3.Liczba spraw z zakresu aktualizacji opłat za użytkowanie wieczyste - 78
2.4.Liczba postanowień sygnalizacyjnych - 0
CZĘŚĆ III
ZAŁATWIANIE SPRAW ADMINISTRACYJNYCH 2898
1.Liczba spraw załatwionych ogółem w roku objętym informacją -
Lp. |
Określenie rodzaju rozstrzygnięcia |
Liczba spraw |
|||
1. |
akty wydane przez SKO jako organ II instancji /4, w tym :
|
1924 |
|||
2. |
akty wydane przez SKO jako organ I instancji /5 - sposób rozstrzygnięcia patrz → tabela z pkt 1.2. |
285 |
|||
3. |
postanowienia wydane przez SKO w wyniku rozpatrzenia zażaleń na bezczynność organu, w tym :
|
17 |
|||
4. |
akty wydane przez SKO po rozpatrzeniu w trybie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.Dz.U. z 2016.718) |
360 |
|||
5. |
pozostałe /6 |
312 |
1.1. Szczegółowe omówienie sposobu załatwienia sprawy przez SKO jako organ II instancji:
1924
Lp. |
Określenie rodzaju rozstrzygnięcia |
Liczba spraw |
1. |
decyzje utrzymujące w mocy zaskarżone decyzje (art. 138 § 1 pkt 1 Kpa oraz art.233 § 1 pkt 1 Op) /7 |
949 |
2. |
decyzje uchylające decyzje organu I instancji i orzekające co do istoty sprawy oraz uchylające decyzje organu I instancji i umarzające postępowanie (art. 138 § 1 pkt 2 Kpa oraz art. 233 § 1 pkt 2a Op)
|
208 |
3. |
decyzje uchylające decyzje organu I instancji i przekazujące sprawy do ponownego rozpatrzenia (art. 138 § 2 Kpa oraz art. 233 § 2 Op)
|
561 |
4. |
decyzje umarzające postępowanie odwoławcze (art. 138 § 1 pkt 3 Kpa oraz art. 233 § 1 pkt 3 Op) |
22 |
5. |
pozostałe |
184 |
1.2. Szczegółowe omówienie sposobu załatwienia sprawy przez SKO jako organ I instancji:
285
Lp. |
Określenie rodzaju rozstrzygnięcia |
Liczba spraw |
1. |
postanowienia o wznowieniu postępowania i wyznaczeniu organu właściwego do jego przeprowadzenia (art.150 § 2 Kpa oraz art. 244 § 2 Op) /8 |
75 |
2. |
postanowienia oraz decyzje o odmowie wznowienia postępowania (art. 149 § 3 Kpa oraz art. 243 § 3 Op) |
1
|
3. |
Postanowienia oraz decyzje o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji (art. 61a Kpa oraz art. 249 Op) |
13 |
4. |
decyzje stwierdzające nieważność decyzji organu I instancji oraz decyzje stwierdzające wydanie decyzji przez organ I instancji z naruszeniem prawa (art. 156 – 158 Kpa oraz art. 247 – 248 Op) |
136
|
5. |
decyzje o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji (art. 158 § 1 Kpa oraz art. 248 § 3 Op ) |
33 |
6. |
decyzje odmawiające uchylenia decyzji po wznowieniu postępowania (art. 151 Kpa oraz art. 245 Op) |
- |
7. |
decyzje uchylające i rozstrzygające o istocie sprawy oraz decyzje stwierdzające wydanie decyzji przez organ I instancji z naruszeniem prawa wydane po wznowieniu postępowania(art. 151 Kpa oraz art. 245 Op) |
3 |
8 |
decyzje umarzające postępowanie prowadzone w I instancji przez SKO (art. 105 § 1 Kpa oraz art. 208 Op) |
2 |
9. |
pozostałe |
22 |
2.Liczba spraw administracyjnych pozostałych do załatwienia przez SKO w roku objętym informacją/9 - 290
CZĘŚĆ IV
ZAŁATWIANIE SPRAW Z ZAKRESU OPŁAT ZA UŻYTKOWANIE WIECZYSTE NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWYCH
1.Liczba spraw z zakresu opłat za użytkowanie wieczyste załatwionych w roku objętym informacją ogółem - 111
w tym ugody - 3
- Liczba wniesionych sprzeciwów od orzeczeń SKO - 24
- Liczba spraw pozostałych do załatwienia przez SKO - 36
CZĘŚĆ V
SKARGI DO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
1. Sprawy prowadzone przez Kolegium w trybie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r.
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2016.718 – dalej jako Ppsa) -
Liczba spraw w roku objętym informacją ogółem - 403
w tym :
1.1. Liczba skarg na decyzje i postanowienia Kolegium skierowanych
do WSA w roku objętym informacją, ogółem - 360
wskaźnik „zaskarżalności” /10 - (360 : 1924) x 100 = 18,71 %
(stosunek liczby skarg skierowanych do sądu w danym roku do ogólnej liczby podjętych w danym roku przez Kolegium rozstrzygnięć podlegających zaskarżeniu)
1.2. Liczba skarg na bezczynność Kolegium skierowana do WSA w roku
objętym informacją, ogółem - 0
1.3. Liczba skarg uwzględnionych przez Kolegium we własnym zakresie
w trybie art. 54 § 3 Ppsa, ogółem - 9
1.4. Liczba skarg kasacyjnych na orzeczenia WSA (w tym zażaleń na postanowienia) skierowanych przez SKO w roku objętym informacją
do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ogółem - 34
1.5. Liczba innych spraw prowadzonych przez Kolegium w trybie określonym
przepisami Ppsa, skierowanych do WSA, ogółem/11 - 0
2.Skargi na akty i czynności Kolegium rozpatrzone przez Wojewódzki Sąd Administracyjny prawomocnymi orzeczeniami w roku objętym informacją : Liczba orzeczeń WSA w roku objętym informacją ogółem - 355
w tym :
Lp. |
Rodzaj rozstrzygnięcia |
Liczba spraw |
|||
1. |
Skargi na decyzje i postanowienia rozpoznane przez Sąd w tym :
|
355 |
|||
2. |
Skargi na bezczynność Kolegium rozpoznane przez Sąd w tym :
|
0 |
INFORMACJE I DODATKOWE WNIOSKI
- Wybrane problemy z orzecznictwa Kolegium
Podatki i opłaty
W 2016r. wpływy spraw podatkowych nieco zmniejszyły się w stosunku do poziomu roku 2015. Jeśli chodzi o charakter spraw, większość odwołań dotyczyła decyzji ustalających i określających wysokość zobowiązania podatkowego. Podobnie jak w roku ubiegłym pojawiło się więcej niż zwykle spraw o stwierdzenie nadpłaty. W przeważającej mierze odnosiło się to do podatku od nieruchomości. Skarżący odwoływali się głównie z powodów merytorycznych; bardzo rzadko trafiają do Kolegium sprawy z uchybieniami formalnymi.
W odniesieniu do lat ubiegłych w 2016r. ilość odwołań w sprawach o ulgi podatkowe, głównie umorzenia, wyraźnie spadła: w 2009r. było 58 takich spraw, w 2010r. – 31, w 2011r. – 42, w 2012r. – 28, w 2013r. – 30, w 2014r. – 34, w 2015r. - 17, w 2016r. - również 17. Ponieważ postępowania wyjaśniające w sprawie udzielania ulg podatkowych w znakomitej większości gmin przeprowadzane są prawidłowo, a decyzje są odzwierciedleniem materiału dowodowego, Kolegium większość tych decyzji utrzymywało w mocy.
Podobnie jak w latach poprzednich odwołania w przeważającej mierze dotyczyły podatku od nieruchomości. Odwołań w sprawie podatku leśnego nie było w ogóle, pewna część dotyczyła podatku rolnego i łącznego zobowiązania pieniężnego. Chodziło głównie o zwolnienie z podatku rolnego i udzielenie ulgi inwestycyjnej.
Ilość odwołań związanych z opłatą targową w odniesieniu do 2015r. nieco spadła: w 2015r. było 19 spraw, zaś w 2016r. - 11. Wpływ spraw związanych z opłatą uzdrowiskową po wzroście w 2014r. (31 spraw) znacząco spadł i ich udział stał się śladowy. Wynika to z ustabilizowania się orzecznictwa w kontrowersyjnych sprawach związanych z opłatą uzdrowiskową.
W 2016r. na decyzje podatkowe wniesiono do WSA znowu rekordową ilość skarg - 99 (w 2014r. – 51 skarg, w 2013r. – 83, w 2012r. – 68, w 2015r. - 92). Kilkadziesiąt skarg ma charakter jednorodny i pochodzi głównie od Orange Polska SA. Wyroki WSA w Szczecinie prezentowały w 2016r. roku zadowalający poziom. Sąd w wyrokach w sprawach podatkowych coraz częściej wypowiada się merytorycznie, rzadko już zdarza się, że poszukuje podstaw do uchylenia decyzji Kolegium z przyczyn uchybień proceduralnych i to najczęściej – w ocenie składów orzekających Kolegium – bardzo wątpliwych uchybień. Ponadto, w stosunku do lat 2014 i 2015 coraz częściej pojawiają się rozstrzygnięcia korzystne dla SKO, tj. wyroki oddalające skargi stron. Wyroki WSA w Szczecinie niemniej jednak w dalszym ciągu nierzadko nie dają wsparcia merytorycznego dla działań organów podatkowych, ponieważ na ogół nie prezentują samodzielnego merytorycznie stanowiska.
Poza tym rok 2016 nie odznaczył się szczególnie pod względem kontrowersji interpretacyjnych i temu podobnych. Przebieg spraw był na ogół rutynowy.
Inwestycje w zakresie elektrowni wiatrowych
Z dniem 16 lipca 2016r. weszła w życie ustawa z dnia 20 maja 2016r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz.U.2016.961), która zmieniła też właściwość rzeczową organów do wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięć dla elektrowni wiatrowych. A mianowicie, organem właściwym w I instancji do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla elektrowni wiatrowych, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, zgodnie z przepisem art. 75 ust. 1 pkt 1 lit r ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j.Dz.U.2016.353) jest regionalny dyrektor ochrony środowiska. A zatem organem wyższego stopnia w tych sprawach będzie Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska. Dotychczas organem właściwym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla elektrowni wiatrowych był wójt, burmistrz /prezydent miasta/, a organem wyższego stopnia, w myśl art. 17 pkt 1 Kpa, samorządowe kolegia odwoławcze. Zmiana dokonana ustawą z dnia 20 maja 2016r. zmieniła właściwość rzeczową organów obu instancji. Po wejściu w życie nowej ustawy, w 2016r. do Kolegium kierowane były wnioski o stwierdzenie nieważności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla elektrowni wiatrowych, wydawanych przez wójtów, burmistrzów /prezydentów miast/. W praktyce orzeczniczej SKO ukształtowało się stanowisko, iż w obecnym stanie prawnym organem właściwym rzeczowo do rozpatrywania wniosków o stwierdzenia nieważności takich decyzji w sprawach ustalenia środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie farmy wiatrowej, jest organ aktualnie właściwy tj. organ właściwy według aktualnie obowiązujących przepisów prawa materialnego. Dlatego też wnioski o stwierdzenia nieważności takich decyzji Kolegium przekazywało, na zasadzie art. 65 § 1 kpa, Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska w Warszawie, do załatwienia zgodnie z właściwością rzeczową. W ocenie Kolegium, ustalając organ właściwy w przedmiotowych sprawach należy mieć na względzie, że właściwość rzeczową organu administracji w myśl art. 20 Kpa ustala się według przepisów o zakresie jego działania, a więc właściwość ta wynika z przepisów prawa materialnego. Stanowi ona też podstawę dla określenia właściwości instancyjnej zarówno w postępowaniu zwyczajnym jak i w postępowaniach nadzwyczajnych. Zmiana właściwości rzeczowej, na skutek zmian w przepisach prawa materialnego, wpływa na zmianę właściwości instancyjnej wynikającej z art. 17 Kpa. Postępowania nadzwyczajne, co należy podkreślić, są postępowaniami odrębnymi (w znaczeniu procesowym) od postępowania zwyczajnego. Uwzględniając okoliczność, iż postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej jest postępowaniem w nowej sprawie, wydaje się, iż bez znaczenia jest fakt, jaki organ administracji był właściwy w chwili wydania kontrolowanego orzeczenia. A zatem, w ocenie Kolegium, kierowanie się przy podejmowaniu rozstrzygnięć w tych sprawach wyłącznie w oparciu o wykładnię art. 17 i art. 157 § 1 Kpa nie uwzględniałoby zmiany przepisów prawa materialnego. W orzecznictwie podkreśla się, że przepisy art. 17 i art. 157 § 1 Kpa stanowią pewne zasady co do określania właściwego organu pod względem instancyjnym, jednocześnie jednak musi być zachowana właściwość rzeczowa i miejscowa, której organy administracji publicznej, tak w postępowaniu zwykłym, jak i nadzwyczajnym, muszą przestrzegać z urzędu. Zgodnie z treścią art.157 § 1 Kpa właściwym do stwierdzenia nieważności decyzji w przypadkach wymienionych w art.156 jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja została wydana przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze – ten organ. Użyte w art. 157 § 1 Kpa określenie "organ wyższego stopnia", które w oczywisty sposób musi być interpretowane w kontekście przepisów art. 17 Kpa, odnosi się do organu, który w dacie orzekania o nieważności jest organem wyższego stopnia, w stosunku do tego organu, który w tej samej dacie jest właściwy do wydawania decyzji administracyjnych identycznych lub co najmniej z tego samego zakresu co decyzja kwestionowana w trybie nadzwyczajnym. Wskazanie organu właściwego do załatwienia sprawy oznacza, że organ ten posiada w danej sprawie kompetencje w dacie, kiedy strona złożyła określone żądanie, co oznacza, że jest właściwy rzeczowo, miejscowo i instancyjnie do podjęcia określonego działania w przewidzianej w prawie formie i na podstawie obowiązujących przepisów prawa. Należy zauważyć, co jest bezsporne, że podstawę prawa administracyjnego stanowią przepisy prawa administracyjnego materialnego a nie przepisy postępowania, które pełnią rolę wspomagającą te pierwsze. W związku z tym powinny one być interpretowane tak, aby odpowiadać zmieniającym się przepisom prawa materialnego i ustrojowego. A zatem, jeżeli następuje zmiana kompetencji organów, a same te organy pozostają, to nie można z faktu ich istnienia wywodzić właściwości tych organów, skoro w dniu orzekania nie posiadają one kompetencji w sprawie. Dokonując wykładni przepisów dotyczących właściwości organu należy mieć również na względzie, że zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego, postępowanie w trybach nadzwyczajnych traktowane jest jako postępowanie w nowej sprawie. Stąd z uwagi na zasadę obowiązywania nowego prawa , w razie braku przepisów odrębnych, podstawę właściwości winny stanowić właśnie nowe przepisy. A zatem organ wyższego stopnia o którym mowa w art.157 § 1 Kpa , winien być określany według nowego stanu prawnego. W związku z powyższym, w ocenie Kolegium, wskazanie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska jako organu właściwego rzeczowo w w/w sprawach jest uzasadnione.
Procedura administracyjna
Jeszcze przed wejściem w życie ustawy z dnia 20 maja 2016r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, w 2015r. i 2016r. do Kolegium kierowane były wnioski o stwierdzenie nieważności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla elektrowni wiatrowych, wydawanych przez wójtów, burmistrzów /prezydentów miast/. Jedno ze stowarzyszeń działających w regionie koszalińskim wystąpiło z wnioskami
o stwierdzenie nieważności decyzji organu I instancji w sprawie środowiskowych uwarunkowań realizacji przedsięwzięcia dla elektrowni wiatrowych. Kolegium w odniesieniu do 13 wniosków, odmówiło wszczęcia postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji. Kolegium uznało, iż nie jest dopuszczalna taka wykładnia art. 31 § 1 Kpa, zgodnie z którą organ administracji publicznej byłby niejako automatycznie zobligowany do uwzględnienia żądania organizacji społecznej wszczęcia postępowania z tych tylko powodów, że jest ona formalnie organizacją społeczną o określonych celach statutowych. W ocenie Kolegium stowarzyszenie w sprawach tych nie uprawdopodobniło zagrożenia dla konkretnego dobra społecznie chronionego - interesu społecznego, które uzasadniałoby: po pierwsze – wszczęcie postępowania, po drugie - udział stowarzyszenia w postępowaniu o stwierdzenie nieważności decyzji organu I instancji. W szczególności Kolegium nie uznało zdolności stowarzyszenia do pełnienia funkcji rzecznika interesu społecznego w tej konkretnej sprawie i w tym postępowaniu, gdyż - jak już wyżej wspomniano - w tym postępowaniu rozpatrywane są kwestie czysto prawne. Kolegium uznało, iż podstaw do wykazania interesu prawnego nie mogą stanowić przywołane we wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji przepisy nieobowiązującej i co podkreślono - w dacie wszczęcia postępowania i wydania kwestionowanych decyzji - jeszcze nawet nie uchwalonej ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie rozpatrując skargi stowarzyszenia na te postanowienia, oddalił je, uznając, iż Kolegium - po zbadaniu z urzędu kwestii interesu społecznego - trafnie odmówiło wszczęcia postępowań w sprawach stwierdzenia nieważności. W odniesieniu do 8 innych wniosków, po wszczęciu przez Kolegium postępowania nieważnościowego, odmówiono stwierdzenia nieważności decyzji. Dwie skargi na decyzje Kolegium Sąd odrzucił z powodu uchybienia terminu do ich wniesienia, zaś w 6 przypadkach decyzje obu instancji Kolegium uchylił. Sąd podkreślił, iż badanie przez organ legitymacji podmiotu uprawnionego do inicjowania postępowania nieważnościowego, winno odbywać się w tzw. postępowaniu wstępnym. Sąd potwierdził, iż wnioski stowarzyszenia w tych sprawach nie zawierały żadnych informacji identyfikujących uprawnienia skarżącego do wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji. Jakkolwiek prawidłowo w tej sytuacji Kolegium wszczęło postępowanie, to jednak za błędne uznał Sąd przystąpienie do merytorycznej oceny wniosków o stwierdzenie nieważności decyzji organu I instancji z całkowitym pominięciem badania legitymacji stowarzyszenia do działania w tych sprawach.
W świetle art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jednolity w Dz. U. z 2015 r. poz. 1892) i art. 28 kpa, wspólnota mieszkaniowa ma zdolność do udziału w postępowaniu administracyjnym na prawach strony. Przepis art. 6 ustawy stanowi, iż wspólnota, którą tworzy ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Wspólnota, mimo że nie posiada osobowości prawnej może być podmiotem praw i obowiązków. Sprawami wspólnoty mieszkaniowej kieruje zarząd, który reprezentuje ją na zewnątrz oraz w stosunkach między wspólnotą a poszczególnymi właścicielami lokali (art. 21 ust. 1 ustawy). Zarząd wspólnoty mieszkaniowej jest organem, w skład którego wchodzą najczęściej przedstawiciele właścicieli lokali w danej wspólnocie (tak zwany zarząd właścicielski). Jednak może być również tak, że zarząd tworzą osoby z zewnątrz (spoza wspólnoty). Zarząd może zostać również zlecony na podstawie przepisów art. 18 ustawy, w takim przypadku mamy do czynienia z zarządem powierzonym. Wspólnota mieszkaniowa może określić sposób zarządu nieruchomością wspólną w umowie o ustanowieniu odrębnej własności lokali (przy sprzedaży pierwszego lokalu) lub w umowie zawartej później (w formie aktu notarialnego) albo w innej umowie cywilnej.
W toku praktyki orzeczniczej Kolegium stwierdzić trzeba, że orzecznictwo sądów administracyjnych nie jest w tej sprawie jednolite. Według części orzeczeń przyjmuje się, że taki zarządca, któremu powierzono zarząd nieruchomością w trybie art. 18 ust. 1 ustawy, może czerpać swoje uprawnienia do działania w imieniu wspólnoty mieszkaniowej z normy zawartej w art. 21 ust. 1 ustawy o własności lokali, który stanowi, iż „zarząd kieruje sprawami wspólnoty mieszkaniowej i reprezentuje ją na zewnątrz oraz w stosunkach między wspólnotą a poszczególnymi właścicielami lokali”. Natomiast z innych orzeczeń, jak np. z postanowienia Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 31 maja 2006r., sygn. I A Ca 290/06, wynikało, że: „Działania takiego zarządcy (któremu powierzono zarząd w trybie art. 18 ust. 1 ustawy – dop.) pociągają za sobą skutki dotyczące bezpośrednio wspólnoty mieszkaniowej (art. 95 § 2 k.c.). W odróżnieniu od reprezentacji przez organ, zarządca nie działa jako wspólnota mieszkaniowa, gdyż pomiędzy nią a tymże zarządcą (osobą trzecią) istnieje dodatkowe ogniwo, którym jest oświadczenie woli o udzieleniu pełnomocnictwa”. Wprawdzie w art. 33 ustawy zawarte jest odesłanie do przepisów o zarządzie nieruchomością wspólną, w tym do cyt. art. 21 ust. 1 ustawy, gdzie mowa jest o reprezentacji wspólnoty przy dokonywaniu czynności materialnoprawnych, ale w/w. przepis nie dotyczy przedstawicielstwa procesowego. Z przepisu wynika, że zakres upoważnienia zarządcy do działania w imieniu wspólnoty obejmuje tylko sprawy zwykłego zarządu. Dlatego Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 stycznia 2009r., sygn. III CZP 129/08 podkreślił, że „samo jednak upoważnienie musi wynikać z umowy lub uchwały”. Z tego powodu, w przypadku braku stosownych postanowień umowy czy uchwały nie można na podstawie postanowień art. 21 ust. 1 i art. 33 ustawy o własności lokali określać zakresu umocowania zarządcy nieruchomości, któremu powierzono zarząd w trybie art. 18 ust. 1 ustawy o własności lokali.
W judykaturze należy odnotować rozbieżność poglądów dotyczących możliwości reprezentowania wspólnoty mieszkaniowej przez zarządcę ustanowionego na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy o własności lokali - w sporze sądowym. Według jednego nurtu przekazanie zarządzania nieruchomością w oparciu o wskazany przepis oznacza jednocześnie udzielenie pełnomocnictwa do reprezentowania wspólnoty mieszkaniowej, niezależnie od tego, czy kwestia ta została literalnie wyrażona w dokumencie o powołaniu zarządcy. Przeciwny pogląd wskazuje, iż jedynie wyraźne udzielenie pełnomocnictwa w umowie o oddaniu nieruchomości w zarządzanie (lub uchwale o zmianie tej umowy) pozwala uznać, iż podmiot zarządzający jest uprawniony do reprezentacji wspólnoty mieszkaniowej przed sądami. Pominięcie tej kwestii w umowie i nieuregulowanie jej w późniejszej uchwale wspólnoty mieszkaniowej oznacza brak możliwości reprezentacji wspólnoty w postępowaniach sądowych.
Pogląd nr 1: Reprezentowanie wspólnoty mieszkaniowej przez zarządcę nieruchomości w sporze sądowym wymaga udzielenia stosownego pełnomocnictwa – udzielonego w umowie o określeniu zarządu, w uchwale o zmianie tej umowy lub w odrębnym dokumencie. Sam fakt powołania zarządcy nie przesądza o udzieleniu pełnomocnictwa procesowego.
Pogląd nr 2: Zarządca nieruchomości ustanowiony na mocy art. 18 ust. 1 ustawy o własności lokali jest uprawniony do reprezentowania wspólnoty w sporze sądowym, nawet jeśli kwestii tej nie uregulowano w umowie o powierzeniu zarządu. Nie ulega wątpliwości, iż zarządca nieruchomości ustanowiony na podstawie art. 18 ustawy o własności lokali jest uprawniony do reprezentowania wspólnoty w sporach sądowych. Rozbieżności orzecznicze powoduje jednak rodzaj dokumentu stanowiącego podstawę do reprezentacji wspólnoty przed sądem.
Problemem powyższym zajmie się niebawem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, który rozpatrzy skargę Prokuratora Rejonowego w Koszalinie na ostateczną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie nr SKO.4122.1830.2016 z dnia 28 września 2016 r. W sprawie tej Kolegium dopuściło do udziału w postępowaniu odwoławczym i rozpatrzyło merytorycznie odwołanie zarządcy wspólnoty mieszkaniowej, ustanowionego na zasadzie zarządu powierzonego w trybie art. 18 ust. 1 ustawy, uznając, że jest on umocowany przez wspólnotę do jej reprezentowania i do działania w jej imieniu oraz wykonuje prawa i obowiązki zarządu wspólnoty mieszkaniowej (Kolegium opowiedziało się za poglądem nr 2). Odmienne stanowisko (pogląd nr 1) wyraził prokurator wywodząc skargę na ostateczną decyzję Kolegium do WSA w Szczecinie.
W myśl przepisu art. 97 § 1 pkt 4 kpa, organ administracji publicznej zawiesza postępowanie, gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zagadnieniem wstępnym w rozumieniu tego przepisu mogą być wyłącznie kwestie (zagadnienia) prawne, które albo ujawniły się w toku postępowania i dotyczą istotnej dla sprawy przesłanki decyzji albo z przepisów prawa materialnego wynika wprost konieczność rozstrzygnięcia danej kwestii prawnej. Zagadnienie wstępne nie może mieć charakteru faktycznego, jak również nie stanowi o nim sytuacja, w której do rozstrzygnięcia kwestii wynikłej w toku postępowania właściwy jest organ prowadzący sprawę. Wystąpi ono jedynie wtedy, gdy do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego kompetentny jest inny organ administracji publicznej lub sąd.
Przepis art. 101 § 3 k.p.a. w brzmieniu obowiązującym do dnia 10 kwietnia 2011 r. stanowił, że na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania służy stronie zażalenie. Wobec takiego brzmienia przepisu przyjmowano w literaturze i orzecznictwie, że zażalenie przysługuje na wszystkie rodzaje postanowień w przedmiocie zawieszenia: na postanowienie o zawieszeniu postępowania, na postanowienie o odmowie zawieszenia postępowania, na postanowienie o podjęciu zawieszonego postępowania oraz na postanowienie o odmowie podjęcia zawieszonego postępowania. Po zmianie k.p.a., która weszła w życie w dniu 11 kwietnia 2011 r, art. 101 § 3 k.p.a. stanowi, że na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania albo odmowy podjęcia zawieszonego postępowania służy stronie zażalenie. Z treści art. 101 § 3 k.p.a. wynika zatem, że zażalenie przysługuje wyłącznie na wymienione w nim postanowienia, wśród których nie ma postanowienia o odmowie zawieszenia postępowania oraz postanowienia o podjęciu zawieszonego postępowania. Na postanowienia te nie przysługuje zatem zażalenie. Wprowadzając taką zmianę art. 101 § 3 k.p.a. ustawodawca miał na uwadze, że zasadność podjęcia zawieszonego postępowania podlegać może kontroli instancyjnej w ramach odwołania od decyzji, zatem brak jest uzasadnienia do zaskarżania postanowienia o odmowie zawieszenia postępowania, prowadzi to bowiem do zbędnego przedłużenia postępowania administracyjnego. Stanowisko o braku podstaw do wniesienia, w chwili obecnej, zażalenia na postanowienie o podjęciu zawieszonego postępowania zawarte zostało m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 czerwca 2015 r., sygn. akt II GSK 1095/14, z dnia 18 czerwca 2013 r., sygn. akt II OSK 2296/12 (LEX 1356312). W uzasadnieniu tego wyroku Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że "nowelizacja k.p.a. miała na celu ograniczenie dopuszczalności wnoszenia zażaleń na rozstrzygnięcia niehamujące biegu postępowań administracyjnych. Aktualnie obowiązującą treść art. 101 § 3 kpa należy odczytywać w ten sposób, że zażalenie przysługuje wyłącznie na postanowienie o zawieszeniu postępowania ("w sprawie zawieszenia postępowania") oraz na postanowienie o odmowie podjęcia zawieszonego postępowania ("w sprawie odmowy podjęcia zawieszonego postępowania"). (...) Istotą nowelizacji art. 101 § 3 k.p.a. było bowiem pozostawienie środka zaskarżenia na postanowienia tamujące postępowanie administracyjne i jednocześnie wyłączenie możliwości zaskarżania postanowień, które nie wstrzymują biegu postępowania administracyjnego, a więc na postanowienia o odmowie zawieszenia postępowania oraz o podjęciu zawieszonego postępowania. Uzasadnienia takiego założenia poszukiwać przede wszystkim należy w zasadzie szybkości postępowania (art. 12 k.p.a.) wymagającej od organu administracji publicznej wnikliwego i szybkiego działania w sprawie."
Świadczenia rodzinne, pomoc społeczna, pomoc osobom uprawnionym do alimentów, wspieranie rodziny i system pieczy zastępczej
W praktyce orzeczniczej Kolegium w roku 2016 na uwagę zasługuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 listopada 2016r., sygn. SK 2/16, w którym Trybunał orzekł, iż art. 15b ust. 5 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1518 i 1579) rozumiany w ten sposób, że jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się żywego dziecka przysługuje także wówczas, gdy kobieta pozostawała pod opieką medyczną później niż od 10 tygodnia ciąży, a opóźnienie to wynikało z przyczyn od niej niezależnych, jest zgodny z art. 71 ust. 1 zdanie drugie w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Artykuł 15b ust. 5 ustawy stanowi, że jednorazowa zapomoga w wysokości 1000 zł. na jedno dziecko z tytułu urodzenia się żywego dziecka przysługuje, jeżeli kobieta pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego dosłowna wykładnia art. 15b ust. 5 może wskazywać, że przepis ten jest jednoznaczny i nie przewiduje żadnych wyjątków od zasady przedstawiania zaświadczenia potwierdzającego poddawanie się badaniom lekarskim od 10 tygodnia ciąży do porodu. Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że jego wykładnia celowościowa wskazuje na dwa cele, które przyświecały ustawodawcy. Pierwszym z nich jest wsparcie socjalne rodzin. Drugim – zmotywowanie kobiet w ciąży do wczesnego poddawania się opiece medycznej. Jednak zdaniem TK w sytuacjach szczególnych, gdy przyszła matka nie może w wyznaczonym terminie być objęta opieką lekarską z przyczyn obiektywnych, literalna interpretacja art. 15b ust. 5 byłaby niezgodna z celem ustawy. Dokonując wykładni rozszerzającej dopuszczalne jest przyznawanie przedmiotowej jednorazowej zapomogi (tzw. becikowego) w przypadku, gdy późniejsze poddanie się opiece medycznej było niezależne od kobiety. Możliwość uzyskania wówczas becikowego traktuje się jednak jako wyjątkową okoliczność, która nie może mieć charakteru subiektywnego. Czy takie okoliczności zachodzą w konkretnej sprawie, każdorazowo ocenia, na podstawie stosownych dowodów, organ rozpatrujący wniosek o "becikowe". Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że najczęściej przyczynami niedochowania terminu określonego w art. 15b ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych są "uwarunkowania osobnicze, fizjologiczne, zdrowotne" lub długie terminy oczekiwania na wizytę lekarską w ramach bezpłatnej, publicznej opieki zdrowotnej.
Istotne znaczenie w praktyce orzeczniczej Kolegium ma ponadto wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lipca 2016r., sygn. akt I OSK 2822/14. Zgodnie z treścią art. 8 pkt 3a ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych do zasiłku rodzinnego przysługuje dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka. Z kolei z przepisu art. 11a ust. 1 tej ustawy wynika, iż dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ: 1) drugi z rodziców dziecka nie żyje; 2) ojciec dziecka jest nieznany; 3) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone. W kwestii definicji osoby samotnie wychowującej dziecko wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 23 czerwca 2008r. (teza nieaktualna), sygn. akt P 18/06, w którym orzekł, iż art. 2 pkt 5 lit. a ustawy z dnia 22 kwietnia 2005r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 i Nr 164, poz. 1366) w związku z art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 i Nr 222, poz. 1630, z 2007 r. Nr 64, poz. 427, Nr 105, poz. 720, Nr 109, poz. 747 i Nr 200, poz. 1446 oraz z 2008 r. Nr 70, poz. 416), w brzmieniu nadanym przez art. 27 pkt 2 lit. g ustawy z 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej w zakresie, w jakim pomija prawo osób wychowywanych przez osoby pozostające w związku małżeńskim do zaliczki alimentacyjnej, jest niezgodny z art. 18, art. 32 ust. 1 i art. 71 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 27 Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 oraz z 2000 r. Nr 2, poz. 11). Ponadto Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż art. 2 pkt 5 lit. a ustawy z 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej w związku z art. 3 pkt 17a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim pomija prawo: a) osób wychowywanych przez osoby pozostające w związku małżeńskim, b) osób wychowywanych przez osoby, które wspólnie wychowują co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem, do zaliczki alimentacyjnej, jest niezgodny z art. 18, art. 32 ust. 1 i art. 71 ust. 1 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 27 Konwencji o prawach dziecka. Pomimo, iż ww. wyrok Trybunału Konstytucyjnego bezpośrednio odniósł skutek jedynie w sprawach dotyczących zaliczek alimentacyjnych, to nie można go pominąć orzekając w sprawie dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka na gruncie ustawy o świadczeniach rodzinnych. Definicja osoby samotnie wychowującej dziecko użyta dla potrzeb obu ustaw winna zostać tak samo zinterpretowana. Przepis art. 2 ust. 5 lit. a przywołanej wyżej ustawy ma bowiem charakter blankietowy. Cechą tego rodzaju przepisów jest to, że przewidując powstanie określonych skutków prawnych, łączą ich zaistnienie z okolicznościami określonymi w innych przepisach. Przepisy blankietowe nie rozstrzygają zatem samodzielnie pewnych kwestii, lecz wydawane rozstrzygnięcia uzależniają od postanowień innych przepisów. Z tego względu przepis, do którego ustawodawca odsyła powinien być interpretowany analogicznie zarówno na gruncie ustawy macierzystej, jak i ustawy, w której występuje odesłanie. Skoro definicja osoby samotnie wychowującej dziecko uznana została za niekonstytucyjną na gruncie ustawy o zaliczce alimentacyjnej, to tak samo należy ją ocenić dla potrzeb ustalania zaistnienia przesłanek do przyznania dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka. Nie można zatem uznać za trafny pogląd sprowadzający się do tego, że np. pojęcie osoby samotnie wychowującej dziecko na gruncie ustawy o świadczeniach rodzinnych będzie inaczej interpretowane niż na gruncie ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej. W przywołanym powyżej wyroku NSA z dnia 7 lipca 2016r., sygn. akt I OSK 2822/14, Sąd wypowiedział się w kwestii pozostawania w nowym związku małżeńskim a warunkami uzyskania dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka z poprzedniego małżeństwa. NSA uznał, iż dla oceny spełnienia warunków niezbędnych dla uzyskania dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka, nie ma znaczenia, że matka ubiegająca się o dodatek do zasiłku rodzinnego pozostaje w nowym związku małżeńskim, z którego również posiada inne dzieci, jakie wychowują się wspólnie z dziećmi uprawnionymi do zaliczki. W takiej sytuacji rodzic może być bowiem uznawany wobec jednego dziecka za rodzica samotnie je wychowującego, a wobec dziecka wychowywanego wspólnie z biologicznym rodzicem już za osobę wychowującą dziecko w rodzinie. Fakt zawarcia nowego związku małżeńskiego przez rodzica samotnie wychowującego dziecko nie ma wpływu na sferę władzy rodzicielskiej i obowiązków alimentacyjnych względem tego dziecka. Dlatego dziecko wychowujące się w rodzinie rekonstruowanej nie traci statusu osoby wychowywanej przez samotnego rodzica. Dla takiej oceny nie ma więc znaczenia okoliczność, iż matka ubiegająca się o dodatek do zasiłku rodzinnego pozostaje w nowym związku małżeńskim. Zaakceptowanie odmiennej wykładni byłoby podważeniem orzeczenia kwestionującego konstytucyjność identycznej regulacji. Istotny jest tu sposób wychowywania dziecka uprawnionego do świadczenia, czyli to, kto go wychowuje. Wskazuje na to wykładnia zwrotu "chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem", który używając słowa "z jego rodzicem" ma na myśli rodzica biologicznego. Zatem spełniona jest przesłanka samotnego wychowywania dziecka zawsze wówczas, gdy jest ono wychowywane tylko przez jednego jego rodzica. W konsekwencji czego więzy małżeńskie wychowującego rodzica nie mają dla oceny spełnienia tej przesłanki znaczenia. Nie można inaczej traktować osób wychowujących dziecko z inną osobą niż jego rodzic w zależności od tego czy zawarły one związek małżeński czy też nie.
Problemem występującym również często w 2016r. było rozważanie możliwości przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego osobie w rodzinie (dla osoby dorosłej), w której to rodzinie druga osoba miała przyznane świadczenie pielęgnacyjne na dziecko. W tym miejscu należy wskazać na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 listopada 2014r., sygn. SK 7/11, w którym Trybunał orzekł, iż art. 17 ust. 5 pkt 4 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1456, 1623 i 1650 oraz z 2014 r. poz. 559, 567 i 1443), w brzmieniu obowiązującym do 13 października 2011 r., w zakresie, w jakim uniemożliwia przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego rodzicowi (opiekunowi faktycznemu), który rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki, o której mowa w art. 17 ust. 1 tej ustawy, nad niepełnosprawnym dzieckiem, w sytuacji, gdy drugi z rodziców (opiekunów faktycznych) ma ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na inne dziecko w rodzinie, jest niezgodny z art. 71 ust. 1 zdanie drugie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Artykuł 17 ust. 5 pkt 4 zostaje uchylony – z dniem 1 stycznia 2017r. – przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. (Dz.U.2016.972) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2017 r. Dotychczas w orzecznictwie sądowoadministracyjnym przyjmowano, że przepis art. 17 ust. 5 pkt 4 u.ś.r. dotyczy sytuacji, gdy dana osoba wnioskuje o przyznanie świadczenia na osobę wymagającą opieki, na którą ustalone już zostało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na rzecz innego członka rodziny, ewentualnie sytuacji, gdy wnioskodawca ma już ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na rzecz innej osoby wymagającej opieki. Innymi słowy, jeżeli osoba w rodzinie ma już ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na daną osobą wymagającą opieki, to inny członek rodziny nie może uzyskać świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad tą samą osobą. Uprawnionemu do opieki może ponadto przysługiwać tylko jedno świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, niezależnie od liczby osób, nad którymi sprawuje on opiekę. Nowe brzmienie art. 17 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych, obowiązujące od 1 stycznia 2017r., może dawać podstawę przyznania świadczenia pielęgnacyjnego dla dwóch osób w rodzinie, tj. na każde chore dziecko. W świetle powyższego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, mając na względzie ustawowy cel dotyczący przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego jak i specjalnego zasiłku opiekuńczym, tj. przyznanie świadczenia pieniężnego osobie, która rezygnuje lub nie podejmuje zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą wymagającą opieki, można by rozważać przyznanie w jednej rodzinie specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz świadczenie pielęgnacyjnego. Jednakże prawo do świadczenia musi dotyczyć innych osób, zarówno sprawujących opiekę jak i tych, których opieka ta dotyczy.
Kolejnym istotnym zagadnieniem w praktyce orzeczniczej Kolegium była okoliczność wejścia w życie w dniu 4 marca 2016r. art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015r. o zmianie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2015.1302). Artykuł 3 pkt 2 przedmiotowej ustawy stanowi, iż w art. 16 (ustawy o świadczeniach rodzinnych) dodaje się ust. 7 i 8 w brzmieniu: 7. Osobie, której przyznano dodatek pielęgnacyjny za okres, za który wypłacono zasiłek pielęgnacyjny, Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub inny organ emerytalny lub rentowy, który przyznał dodatek pielęgnacyjny, wypłaca emeryturę lub rentę pomniejszoną o kwotę odpowiadającą wysokości wypłaconego za ten okres zasiłku pielęgnacyjnego i przekazuje tę kwotę na rachunek bankowy organu właściwego. 8. Przekazanie kwoty odpowiadającej wysokości zasiłku pielęgnacyjnego, o którym mowa w ust. 7, uznaje się za zwrot świadczeń nienależnie pobranych". Po dniu 4 marca 2016r. organy emerytalno-rentowe, które przyznały dodatek pielęgnacyjny do emerytury lub renty, dokonywać będą pomniejszenia (potrącenia) emerytury lub renty o kwoty zasiłku pielęgnacyjnego i w konsekwencji będzie to zwrot zasiłku pielęgnacyjnego wypłaconego za ten sam okres, za który przyznano dodatek (na rachunek bankowy właściwego organu, tj. wcześniej wypłacającego zasiłek pielęgnacyjny). Przekazanie kwoty odpowiadającej wysokości zasiłku pielęgnacyjnego, uznaje się za zwrot świadczeń nienależnie pobranych. Świadczeniobiorca jest zatem zobowiązany do zwrotu tego ostatniego świadczenia, jeżeli pobierał zasiłek w okresie, za który przyznano mu dodatek pielęgnacyjny. Zwrotu dokonuje się przez potrącenie, zmniejszając kwotę świadczenia z ubezpieczeń społecznych. Zgoda osoby zainteresowanej nie jest tu wymagana, ale konieczny jest przepływ informacji pomiędzy organem emerytalno-rentowym i ośrodkiem pomocy społecznej. Jednakże należy zwrócić uwagę na przepisy intertemporalne, w myśl których do postępowań w sprawie zwrotu zasiłku pielęgnacyjnego nienależnie pobranego za okres, za który przyznano dodatek pielęgnacyjny, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie art. 2 i art. 3 pkt 2, stosuje się przepisy dotychczasowe (art. 7 ustawy zmieniającej z dnia 24 lipca 2015r.), co oznacza, że jeżeli organ właściwy w sprawie świadczeń rodzinnych do dnia 4 marca 2016 r. zawiadomił stronę o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia i zwrotu świadczeń nienależnie pobranych stosuje się przepisy dotychczasowe.
Problemem często przejawiającym się w roku 2016 była kwestia wliczania bądź niewliczania do dochodu członków rodziny ubiegających się o przyznanie świadczeń rodzinnych kwot uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości. Zgodnie z art. 3 pkt. 1 lit. a ustawy z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych dochód oznacza, po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób, przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Uzasadnione jest zatem twierdzenie, że dochód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości podlegający przecież opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi dochód rodziny. Niemniej jednak, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 tej ustawy (tekst jednolity Dz.U.2016.2032), wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych. Zatem w przypadku złożenia przez stronę oświadczenia w Urzędzie Skarbowym, iż dochód ze sprzedaży nieruchomości będzie przeznaczony na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych strona zwolniona jest od płacenia podatku. W przypadku zaś nieprzeznaczenia uzyskanej kwoty w ciągu dwóch lat na własne cele mieszkaniowe zobowiązana jest zapłacić do Urzędu Skarbowego podatek od tej kwoty. Wydaje się, że aby ustalić, czy uzyskana ze sprzedaży kwota przeznaczana jest na własne cele mieszkaniowe, należy wezwać stronę do przedstawienia stosownych dokumentów z urzędu skarbowego, z których wynikałoby, że dochowała warunków do skorzystania ze zwolnienia podatkowego Niemniej jednak na mocy cyt. przepisów uzasadnione jest twierdzenie, że również przez okres dwóch lat nie należy kwoty tej uznawać jako dochód rodziny przy staraniach o świadczenia rodzinne. Dopiero gdyby okazało się, że dochód podlegał opodatkowaniu, można by go było uwzględnić przy sprawdzaniu, czy spełnione jest kryterium do przyznania świadczenia (rodzinnego, wychowawczego). W praktyce orzeczniczej Kolegium w 2016r. problem ten pojawił się w wielu sprawach, albowiem organa I instancji wliczały kwotę uzyskaną ze sprzedaży nieruchomości do dochodu rodzin, co skutkowało przekroczeniem dochodu uprawniającego te rodziny do przyznania świadczeń rodzinnych. Wykładnia przepisów dokonywana przez Kolegium, a mająca swoje umocowanie w orzecznictwie sądowoadministracyjnym w tym zakresie, powodowała właściwe analizowanie i ocenianie dochodów rodzin tj. pomniejszenie ich dochodów o kwoty uzyskane ze sprzedaży nieruchomości. Skutkiem tego było uzyskiwanie przez te rodziny wnioskowanych świadczeń rodzinnych. Takie wyroki zapadały w sprawach dotyczących świadczeń rodzinnych. Stwierdzić jednak trzeba, że na potrzeby przyznawania świadczeń wychowawczych (500+) na dziecko przyjęte zostały takie same zasady ustalania sytuacji dochodowej rodziny. Pojawia się jednak pytanie, jaki powinien być sposób działania wtedy, kiedy po 2 latach okazuje się, że dana rodzina nie przeznaczyła na własne cele mieszkaniowe środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości i pobierała świadczenia rodzinne pomimo tego, że dochód ten cały czas pozostawał w jej dyspozycji. Przykładowo, jeżeli nieruchomość została sprzedana w 2015r., z którego to roku dochód brany jest pod uwagę przy przyznawaniu świadczeń rodzinnych na okres zasiłkowy 2016/2017 i nie wliczono kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości do dochodu, albowiem przez okres 2 lat przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uniemożliwiały uznanie tej kwoty za dochód, ale do końca roku 2017 środki te nie zostały przeznaczone na własne cele mieszkaniowe. Tym samym pobierane świadczenia w okresie zasiłkowym 2016/2017 nie będą świadczeniami nienależnie pobranymi, ale będą to świadczenia nienależne, które nie podlegają zwrotowi. Ze społecznego punktu widzenia osoby, które uzyskały znaczne kwoty ze sprzedaży nieruchomości, powodujące poprawę ich bytu, nie powinny w tym samym czasie otrzymywać dodatkowego wsparcia w formie świadczeń rodzinnych od Państwa. W takich przypadkach można by rozważać wydawanie warunkowych decyzji przyznających świadczenia rodzinne, a w przypadku nieprzeznaczenia uzyskanych kwot na cele mieszkaniowe byłaby podstawa żądania zwrotu pobranych świadczeń rodzinnych. Wydaje się, że brak regulacji prawnej w tym zakresie wyklucza możliwość wydawania takich decyzji warunkowych.
System oświaty – rozliczanie dotacji oświatowych
Od 1 stycznia 2014r. dość istotnej zmianie uległ art. 90 ust. 3d ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (t.j.Dz.U.2016.1943), w którym ustawodawca sprecyzował pojęcie wydatków bieżących na realizację zadań szkoły, przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej. W praktyce orzeczniczej Kolegium pojawiają się wątpliwości interpretacyjne związane ze stosowaniem tego przepisu. Obecnie (po kilku kolejnych zmianach przepisu), dotacje mogą być wykorzystane wyłącznie na: 1) pokrycie wydatków bieżących szkół, przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego i placówek, obejmujących każdy wydatek poniesiony na cele działalności szkoły, przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego lub placówki, w tym na: a) wynagrodzenie osoby fizycznej prowadzącej szkołę, przedszkole, inną formę wychowania przedszkolnego lub placówkę, jeżeli odpowiednio pełni funkcję dyrektora szkoły, przedszkola lub placówki albo prowadzi zajęcia w innej formie wychowania przedszkolnego, b) sfinansowanie wydatków związanych z realizacją zadań organu prowadzącego, o których mowa w art. 5 ust. 7 - z wyjątkiem wydatków na inwestycje i zakupy inwestycyjne, zakup i objęcie akcji i udziałów lub wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego; 2) zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, obejmujących: a) książki i inne zbiory biblioteczne, b) środki dydaktyczne służące procesowi dydaktyczno-wychowawczemu realizowanemu w szkołach, przedszkolach i placówkach, c) sprzęt sportowy i rekreacyjny, d) meble, e) pozostałe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne o wartości nieprzekraczającej wielkości ustalonej w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych, dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100% ich wartości, w momencie oddania do używania. W brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją, do 31 grudnia 2013r., art. 90 ust. 3d ustawy o systemie oświaty zawierał ogólną regulację, zgodnie z którą dotacje są przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań szkoły lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej. Dotacje mogą być wykorzystane wyłącznie na pokrycie wydatków bieżących szkoły lub placówki. Mimo doprecyzowania pojęcia wydatków bieżących na realizację zadań szkoły lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej, nadal rozliczanie dotacji w tym zakresie nastręcza wiele problemów. W toku praktyki orzeczniczej Kolegium można stwierdzić, że ukształtowały się dwa nurty orzecznicze, który stan prawny należy stosować do rozliczania dotacji za lata przed 2014r., to jest przed nowelizacją przepisów. W pierwszym z nich sądy administracyjne wskazują, że zmiany brzmienia art. 90 ust. 3d ustawy mają charakter doprecyzowujący, potwierdzając (zgodnie z dotychczasową praktyką w interpretacji tego przepisu), że w ramach wydatków bieżących szkół, przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego i placówek, które mogą być pokrywane z dotacji, można uwzględniać również wydatki związane z realizacją zadań organu prowadzącego, o których mowa w art. 5 ust. 7 ustawy o systemie oświaty. Podkreśla się, że ustawodawca w kolejnych nowelach ustawy, z dnia 13 czerwca 2013r. i 20 lutego 2015r., nie przewidział przepisów przejściowych. Wobec braku przepisów intertemporalnych (przejściowych), zaistniała podstawa do przyjęcia, że wolą ustawodawcy było zastosowanie wprowadzonych zmian do stosunków prawnych trwających już w dacie wejścia w życie znowelizowanej ustawy. W tej sytuacji w ocenie Kolegium stosować należy zmienione przepisy w brzmieniu obowiązującym w dacie orzekania, także do stosunków powstałych pod działaniem dotychczasowej ustawy. W prawie administracyjnym przyjmuje się bowiem obowiązywanie przepisów nowych, chyba że ustawodawca na mocy wyraźnych postanowień (np. przepisów intertemporalnych) przewiduje w określonych sytuacjach stosowanie przepisów dotychczas obowiązujących. Takie stanowisko wyrażono m.in. w orzeczeniach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie: sygn. akt I SA/Sz 675/15, I SA/Sz 1323/15; Naczelnego Sądu Administracyjnego: sygn. akt II GSK 2197/14, II GSK 1885/14. W drugim nurcie orzeczniczym sądy administracyjne wskazują, że nieuzasadnione jest zastosowanie rozszerzającej wykładni przepisu art. 90 ust. 3d ustawy o systemie oświaty poprzez pryzmat zmian, jakie nastąpiły w tej ustawie z dniem 1 stycznia 2014r. oraz z dniem 31 marca 2015r. Zdaniem sądów administracyjnych nowe brzmienie art. 90 ust. 3d zostało w znaczący sposób rozszerzone i jako takie może mieć zastosowanie wyłącznie do stanów faktycznych powstałych po wejściu w życie tych przepisów. Mamy bowiem w tym wypadku bez wątpienia do czynienia z przepisami prawa materialnego. W sytuacji braku przepisów intertemporalnych, które zezwalałyby na ich zastosowanie wstecz, w związku z tym w myśl zasady lex retro non agit, nie mogą one mieć zastosowania do wydatków sfinansowanych dotacjami oświatowymi wcześniej. W orzecznictwie podkreśla się, że zgodnie z zasadą lex retro non agit, do zdarzeń prawnych zaistniałych w określonym czasie stosuje się przepisy prawa wówczas obowiązujące. Omawiany przepis ma charakter decydujący o prawach i obowiązkach podmiotu pozostającego w stosunku administracyjnoprawnym, w związku z czym jego brzmienie musi być stosowane w połączeniu z okresem czasu, w jakim ten stosunek był realizowany. Wynika to z ogólnej zasady niedziałania prawa wstecz. O treści stosunku muszą decydować przepisy obowiązujące w chwili jego powstania. Stronie przysługują takie prawa i obowiązki, jakie były przewidziane przez przepisy prawa w chwili, gdy następowała ich realizacja. Jedynym odstępstwem od tej zasady byłoby wprowadzenie przepisów przejściowych. Takich jednak w niniejszej sprawie brak. O zakresie uprawnień strony do wykorzystania kwot pochodzących z dotacji muszą więc decydować normy prawne w brzmieniu obowiązującym w czasie, gdy strona otrzymała przedmiotowe dotacje i kiedy dochodziło do ich realizacji. Tym samym późniejsze przepisy nowelizujące określone regulacje prawne nie znajdują do nich zastosowania. Takie stanowisko wyrażono m.in. w orzeczeniach Wojewódzkich Sądów Administracyjnych: w Krakowie, sygn. akt I SA/Kr 1301/16, I SA/Kr 1601/14; w Gdańsku, sygn. akt I SA/Gd 1381/13; w Rzeszowie, sygn. akt I SA/Rz 1218/15; Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. akt II GSK 2876/14. Ten problem orzeczniczy w najbliższym czasie będzie kwestią wymagającą rozstrzygnięcia przez WSA w Szczecinie, w sprawach skarg złożonych na decyzje Kolegium.
Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne
Najczęstsze nieprawidłowości w dziedzinie warunków zabudowy, w działaniach organów I instancji, występują na etapie wyznaczania obszaru analizowanego oraz przeprowadzanej analizy funkcji i cech zabudowy w zakresie warunków, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1-5 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j.Dz.U.2016.778); wyniki zaś tej analizy warunkują treść rozstrzygnięcia wniosku stron. W 2016 roku, podobnie jak w latach poprzednich, część odwołań pochodziła od właścicieli nieruchomości sąsiednich, sprzeciwiających się realizacji zabudowy na działkach sąsiednich. Na podstawie wieloletnich doświadczeń w rozstrzyganiu spraw z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego należy stwierdzić, że ugruntowane orzecznictwo sądowoadministracyjne przyczyniło się do znacznego uporządkowania spraw z tego zakresu. Ponieważ postępowanie poprzedzające wydanie tych decyzji przeprowadzane jest z reguły prawidłowo, a decyzje są odzwierciedleniem zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności analiz urbanistyczno-architektonicznych, Kolegium większość tych decyzji utrzymało w mocy, podkreślając między innymi, iż żaden przepis prawa nie nakazuje organom prowadzącym postępowanie w sprawie o ustalenie warunków zabudowy uzyskania zgody właścicieli nieruchomości sąsiednich. Wykazywano, iż ochrona interesów osób trzecich w procesie inwestycyjnym nie może prowadzić do sytuacji, w której to osoby trzecie, a nie inwestorzy – właściciele nieruchomości, na których mają powstać planowane inwestycje, decydować będą o ich dopuszczalności. Przypominano, iż decyzję o warunkach zabudowy można wydać każdemu, bez względu na to, czy przysługuje mu jakiekolwiek prawo do terenu, którego dotyczy wniosek. Wymóg legitymowania się tytułem prawnym do nieruchomości następuje dopiero na etapie ubiegania się o pozwolenie na budowę. W kilku przypadkach, z uwagi na naruszenie przepisów prawa materialnego – ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a także przepisów proceduralnych – Kpa, kwestionowane decyzje uchylono. Najczęstsze nieprawidłowości występują, jak wspomniano powyżej, na etapie wyznaczania obszaru analizowanego oraz przeprowadzanej analizy funkcji i cech zabudowy w zakresie warunków, o których mowa w art.61 ust.1 pkt 1-5 ustawy; wyniki analizy warunkują treść rozstrzygnięcia wniosku stron. Nie zasługiwały na uwzględnienie sprzeciwy mieszkańców sąsiednich nieruchomości przeciwko nadbudowie czy rozbudowie istniejących już budynków mieszkalnych. Jednakże, w przypadkach poczynienia przez organ wadliwych ustaleń – dopuszczenia zabudowy mieszkaniowej na obszarach, gdzie istnieje wyłącznie zabudowa usługowa, decyzje kwestionowane przez sąsiadów uchylono.
W dalszym ciągu odwołujący wskazują na naruszenia podstawowych zasad postępowania administracyjnego, jakich dopuszczają się organy pierwszej instancji. W szczególności zwracają uwagę na naruszenie zasady równości obywateli wobec prawa. W sytuacjach, w których prawna i faktyczna sytuacja wobec organów administracji jest zbliżona, wnioskodawcy oczekują, iż zostaną wobec nich podjęte decyzje o podobnej, jeżeli nie tożsamej, treści, co wobec właścicieli działek sąsiednich. Zdarza się niestety często, iż organy pierwszej instancji, bez wskazania podstaw odmiennego potraktowania poszczególnych wnioskodawców – przy takim samym stanie faktycznym i prawnym - wydają raz pozytywne, raz negatywne decyzje. W takich sytuacjach Kolegium uchylało kwestionowane decyzje i sprawę przekazywało do ponownego rozpatrzenia, mając na uwadze potrzebę ustabilizowania orzecznictwa.
W trzech sprawach odmówiono wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji organów pierwszej instancji, bowiem wnioskodawcy nie wskazali normy prawa powszechnie obowiązującego, z której wynikałyby bezpośrednio dla nich określone prawa i obowiązki i przydające im legitymację strony do żądania stwierdzenia nieważności ostatecznej decyzji organu pierwszej instancji.
W 2016r., podobnie jak w latach poprzednich, w sprawach rozpatrywanych na podstawie przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, część spraw dotyczyła lokalizacji inwestycji celu publicznego, a w szczególności elektrowni wiatrowych i sieci energetycznych służących przesyłowi pozyskiwanej energii. Inwestycje te w zakresie realizacji przedsięwzięć wykorzystujących do wytwarzania energii elektrycznej z wiatru powodują powstawanie lokalnych konfliktów. Podobnie jak wcześniej większość odwołań pochodziła także od właścicieli nieruchomości sąsiednich, sprzeciwiających się realizacji tych przedsięwzięć na działkach sąsiednich. W dalszym ciągu istnieje zainteresowanie inwestycjami ze strony organizacji społecznych, które wskazując określone w statucie cele swojej działalności, zarzucają organom I instancji wydanie decyzji z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa, w tym także szeroko rozumianej ochrony środowiska naturalnego. Organizacje te zgłaszają do organów pierwszej instancji chęć przystąpienia do toczących się przed tymi organami postępowań. Jednakże w większości spraw z uwagi na fakt, iż składając wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu organizacje te nie spełniają wymagań, przewidzianych przez prawo krajowe, obowiązujące na terytorium Polski, od których spełnienia zależy dopuszczenie czynnika społecznego do postępowania administracyjnego, toczącego się w sprawie indywidualnej, wnioski te były oddalane. Skargi organizacji społecznych na decyzje Kolegium w dwóch przypadkach WSA w Szczecinie oddalił.
Sąd, uwzględniając dwie skargi jednego ze stowarzyszeń, na decyzje Kolegium utrzymujące w mocy decyzje organu I instancji, uchylił zaskarżone decyzje organów I i II instancji w przedmiocie lokalizacji inwestycji celu publicznego dla zamierzenia polegającego na budowie linii elektroenergetycznej, uznając, iż organy nie rozważyły dostatecznie, czy dane wynikające z wniosku bądź innych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, są wystarczające do stwierdzenia, iż inwestycja ta jest elementem sieci dystrybucyjnej bądź przesyłowej.
Ochrona przyrody
Dla potrzeb praktyki orzeczniczej zwrócić należy uwagę na uchwałę 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 października 2015r., sygn. akt II OPS 3/15, w której NSA zajął się problematyką podmiotu właściwego do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości, na której znajduje się wpisany do rejestru zabytków układ urbanistyczny. NSA w uchwale tej uznał, iż zgodnie z art. 83a ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2013 r. poz. 627 ze zm.) organem właściwym do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości, na której znajduje się wpisany do rejestru zabytków układ urbanistyczny, ruralistyczny lub zespół budowlany w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. b/ w związku z art. 3 pkt 12 i 13 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2014 r. poz. 1446 ze zm.), jest wojewódzki konserwator zabytków. Uchwała ta została podjętą w związku z rozbieżnościami w orzecznictwie sądów administracyjnych w sprawie negatywnych sporów kompetencyjnych pomiędzy wójtami (burmistrzami, prezydentami miast) a wojewódzkimi konserwatorami zabytków, dotyczących ustalenia organu właściwego do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa rosnącego na obszarach, o których mowa w art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j.Dz.U.2014.1446). Przepis ten stanowi, iż wpis do rejestru historycznego układu urbanistycznego, ruralistycznego lub historycznego zespołu budowlanego nie wyłącza możliwości wydania decyzji o wpisie do rejestru wchodzących w skład tych układów lub zespołu zabytków nieruchomych. Problem w orzecznictwie sądowoadministracyjnym dotyczył ustalenia, czy fakt wpisania do rejestru zabytków np. układu urbanistycznego, w skład którego wchodzi nieruchomość, na obszarze której znajduje się drzewo lub krzew objęte wnioskiem o wydanie zezwolenia na ich usunięcie, przesądza o właściwości wojewódzkiego konserwatora zabytków do wydania takiego zezwolenia, czy też konieczne jest, aby w decyzji o wpisie do rejestru zabytków danego układu urbanistycznego wymieniono zieleń jako przedmiot prawnej ochrony. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (t.j.Dz.U.2016.2134) nie definiuje pojęcia "nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków", o której mowa w art. 83a ust. 1 tej ustawy. Przepis ten stanowi, iż zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a w przypadku gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków - wojewódzki konserwator zabytków. Takie pojęcie nie występuje również w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Ustawa ta posługuje się określeniem "zabytek nieruchomy", które oznacza nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości, będących dziełem człowieka lub związanych z jego działalnością i stanowiących świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową (art. 3 pkt 1 i 2). Szczególnym rodzajem zabytku nieruchomego są układy urbanistyczne, ruralistyczne i zespoły budowlane (art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). Przez "historyczny układ urbanistyczny lub ruralistyczny" należy rozumieć przestrzenne założenie miejskie lub wiejskie, zawierające zespoły budowlane, pojedyncze budynki i formy zaprojektowanej zieleni, rozmieszczone w układzie historycznych podziałów własnościowych i funkcjonalnych, w tym ulic lub sieci dróg (art. 3 pkt 12 ustawy). Artykuł 3 pkt 13 ustawy stanowi natomiast, że przez „historyczny zespół budowlany” należy rozumieć powiązaną przestrzennie grupę budynków wyodrębnioną ze względu na formę architektoniczną, styl, zastosowane materiały, funkcję, czas powstania lub związek z wydarzeniami historycznymi. Takie sformułowania przepisów obu ustaw, a zwłaszcza posłużenie się w art. 83a ust. 1 ustawy o ochronie przyrody określeniem "nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków" - które nie zostało zdefiniowane - mogło wywoływać wątpliwości interpretacyjne i w konsekwencji prowadzić do rozbieżności w orzecznictwie, przede wszystkim w zakresie ustalenia, czy przepis art. 83a ust. 1 ustawy o ochronie przyrody ma zastosowanie w sytuacji gdy drzewo (krzew) rośnie na nieruchomości położonej na obszarach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. b w zw. z art. 3 pkt 12 i 13 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (historycznego układu urbanistycznego, ruralistycznego lub historycznego zespołu budowlanego). Zatem – w świetle uchwały NSA –wpis do rejestru historycznego układu urbanistycznego, ruralistycznego lub historycznego zespołu budowlanego jest w świetle ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wystarczającym dla przyjęcia, że dokonywanie na jego obszarze wycinki drzew lub krzewów wymaga uzyskania zezwolenia właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Ruch drogowy, transport drogowy, rejestracja i oznaczanie pojazdów
W porównaniu do 2015r. wpływ odwołań dotyczących przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j.Dz.U.2017.128), ustawy z dnia 6 września 2001r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U.2016.1907) i ustawy z dnia 5 stycznia 2011r. o kierujących pojazdami (t.j. Dz.U.2016.627) kształtuje się na tym samym poziomie (wpływ w ilości 217 w 2015r. do 216 w 2016r.). Przy rozpatrywaniu odwołań od decyzji organów pierwszej instancji w zakresie stosowania art. 99 ust.1 pkt 2 lit.b ustawy o kierujących pojazdami należy zauważyć rozbieżności w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, czego skutkiem są problemy w praktyce orzeczniczej Kolegium. Przepis ten stanowi, iż starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na badanie lekarskie, jeżeli istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia. Oprócz faktycznych okoliczności, nie budzących wątpliwości co do konieczności skorzystania z wymienionych uprawnień, stosunkowo wiele spraw jest inicjowanych z wniosku Prokuratury do organu I instancji, która nadzorowała przeciwko kierowcy postępowanie przygotowawcze w sprawach karnych (często nie związanych z ruchem drogowym) i uzyskała dowód w postaci opinii sądowo-psychiatrycznej, z której wynikają zastrzeżenia co do stanu zdrowia osoby posiadającej uprawnienia do kierowania pojazdami. Podkreślić jednak należy, że aktualnie Prokuratura nie załącza do wniosku o skierowanie kierowcy na badania lekarskie tej opinii (a nawet wyciągu z opinii). W trybie administracyjnym brak jest natomiast możliwości jej potwierdzenia w postępowaniu wyjaśniającym w tym zakresie. Jedynym i często przesądzającym dowodem na tę okoliczność może być wyłącznie opinia osób uprawnionych do stwierdzenia, iż istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia kierowcy i na tej podstawie wydawane jest stronie orzeczenie lekarskie. Orzecznictwo sądowoadministracyjne w tym zakresie jest częstokroć w ocenie orzeczników Kolegium niejednolite. W wypadkach dotyczących decyzji Kolegium utrzymujących w mocy decyzje organów pierwszej instancji, sądy administracyjne powołują się często na obowiązek przeprowadzenia postępowania dowodowego we własnym zakresie przez organ (w myśl norm zawartych w art. 7 i 77 kpa) i zwracają uwagę na fakt, że ustawodawca nieprzypadkowo użył sformułowania „uzasadnione zastrzeżenia” w ustawie o kierujących pojazdami. W przypadku natomiast, gdy Kolegium po rozpatrzeniu odwołania uchyla zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia temu organowi wskazując, jakie dowody winien zgromadzić organ, skargę do Sądu każdorazowo wnosi Prokurator a WSA w Szczecinie uchyla decyzję Kolegium. Zauważyć przy tym należy, że tak starosta (organ I instancji) jak i Kolegium nie posiadają ani możliwości technicznych ani finansowych do powołania biegłego w tym zakresie (por. wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 30 kwietnia 2015r., sygn. akt II SA/Sz 1094/14; z 17 września 2015r., sygn. akt II SA/Sz 90/15). Jedyną możliwością, która wątpliwości co do stanu zdrowia kierowcy może rozstrzygnąć, jest w ocenie Kolegium wydanie orzeczenia lekarskiego przez uprawnionego lekarza z Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy, a to może odbyć się wyłącznie po wydaniu decyzji w trybie art. 99 ust.1 pkt 2 lit.b ustawy o kierujących pojazdami. Wątpliwości interpretacyjne – dla praktyki orzeczniczej Kolegium – budzą zatem te wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych, w których sądy kwestionują, a w zasadzie uznają za niewystarczającą, opinię sądowo-psychiatryczną, wydawaną w sprawie na wniosek prokuratora nadzorującego postępowanie przeciwko kierowcy w sprawie karnej. Sąd często prezentuje pogląd, iż organ I instancji lub Kolegium powinni uzyskać własną opinię lekarską w tym zakresie, co z uwagi na niemożliwość powoływania biegłych w tym zakresie (z braku podstaw prawnych, lokalowych i finansowych), powoduje duże problemy orzecznicze.
Ponadto – tak jak w roku 2015 – w dalszym ciągu, dla odwołujących się i ich pełnomocników istnieją wątpliwości w zakresie stosowania art. 130 ust. 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Mimo utrwalonego orzecznictwa sądowoadministracyjnego w tym zakresie, strony w odwołaniach domagają się od Kolegium badania zasadności wpisów do ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego, mimo że jest to kompetencja organu ruchu drogowego.
Wychowanie w trzeźwości i przeciwdziałanie alkoholizmowi
Wpływ liczby odwołań w zakresie stosowania ustawy z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (teks jednolity w Dz.U.2016.487) utrzymał się na takim samym poziomie w stosunku do 2015r. (zarówno w 2015r. jak i w 2016r. wpłynęło po 12 spraw) i w dalszym ciągu nie stanowi znacznego obciążenia pracą przy ich rozpatrywaniu. Odwołania dotyczą głównie wygaśnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w przypadku nieuiszczenia w ustawowym terminie opłaty z tego tytułu oraz cofnięcia zezwolenia z uwagi na nieprzestrzeganie zasad sprzedaży napojów alkoholowych ustalonych przez ustawodawcę (głównie osobom nieletnim i nietrzeźwym).
2.Przyczyny zaległości w rozpatrywaniu spraw oraz proponowane rozwiązania w tym zakresie, itp.
W roku 2016 nie wystąpiły zaległości w rozpatrywaniu spraw przez Kolegium. Sprawy były rozpatrywane w ustawowych terminach.
W 5 przypadkach Kolegium zawiesiło prowadzone postępowanie administracyjne do czasu rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ, co było konieczne dla właściwego – zgodnego z prawem – rozstrzygnięcia sprawy. Wśród tych spraw, 4 dotyczyły jednego przedmiotu postępowania.
W roku 2016 Kolegium w 5 sprawach podjęło zawieszone postępowanie (2 zawieszone w 2015r., po jednej zawieszonej w 2014r., 2013r., 2012r.) i wydało stosowne decyzje merytorycznie załatwiające sprawy.
Jeżeli zaistniała taka konieczność, Kolegium wyznaczało nowy termin załatwienia sprawy – w 310 sprawach, w związku z koniecznością przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego i dowodowego oraz zwiększonym okresowo wpływem spraw do Kolegium. Strony postępowań były każdorazowo informowane o wyznaczeniu nowego terminu załatwienia sprawy i przyczynach konieczności wyznaczenia nowego terminu, a także o możliwości zapoznania się z aktami sprawy i zgłaszania wniosków, uwag itd.
3. Informacja nt. skarg kasacyjnych – liczba uwzględnionych skarg złożonych przez Kolegium itp.
W roku 2016 Kolegium, nie zgadzając się z wyrokami Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, złożyło aż 34 skargi kasacyjne do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W imieniu Kolegium, na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez Prezesa Kolegium, skargi kasacyjne do NSA wnosili: Anna Kurdyła – 4, Jolanta Wyszyńska – 2, Damian Skórka – 2, Krzysztofa Konieczna – 26.
W roku 2016 do Kolegium wpłynęło 13 wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczących skarg kasacyjnych wniesionych wcześniej przez Kolegium (5 z 2013r., 6 z 2014r., 2 z 2016r.). W 9 sprawach Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargi kasacyjne Kolegium, w 2 sprawach NSA uchylił zaskarżony wyrok WSA i oddalił skargę strony, w 1 sprawie NSA uchylił zaskarżony wyrok WSA i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez WSA, a w 1 sprawie NSA podjął zawieszone postępowanie (zawieszone z uwagi na śmierć strony, do czasu wskazania jej następców prawnych) i umorzył postępowanie kasacyjne dotyczące skargi kasacyjnej wniesionej przez Kolegium w 2013r.
4. Kontrole przeprowadzone w Kolegium przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, Najwyższą Izbę Kontroli i inne uprawnione organy (np. Zakład Ubezpieczeń Społecznych) – wyniki, wystąpienia pokontrolne i ich wykonanie.
W roku 2016 w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Koszalinie nie były przeprowadzane kontrole.
5. Omówienie wydanych przez Prezesa SKO postanowień sygnalizacyjnych
W roku 2016 Prezes SKO nie wydawał postanowień sygnalizacyjnych.
6. Działalność pozaorzecznicza Kolegium – opiniowanie aktów prawnych, zgromadzenia krajowe i regionalne SKO, szkolenia, wydawnictwa, współpraca z innymi organami państwa i instytucjami.
W roku 2016 Prezes Kolegium aktywnie uczestniczył w obradach Krajowej Reprezentacji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych (m.in. w sprawie zaopiniowania niektórych aktów prawnych, omówienia spraw finansowych oraz bieżących problemów orzeczniczych, ustrojowych i organizacyjnych), tj. 23-24 lutego 2016r. w Krakowie, 7 kwietnia 2016r. w Krakowie (udział wzięła Wiceprezes Kolegium), 26-27 września 2016r. w Sieradzu, 19-20 grudnia 2016r. w Krakowie.
Ponadto w dniu 2 marca 2016r. Prezes Kolegium uczestniczył w Warszawie w spotkaniu prezesów kolegiów z Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji – Panem Sebastianem Chwałkiem. Na spotkaniu poruszana była problematyka organizacyjna i orzecznicza samorządowych kolegiów odwoławczych.
Prezes i Wiceprezes Kolegium uczestniczyli także w ogólnopolskiej Konferencji Szkoleniowej Samorządowych Kolegiów Odwoławczych w Rowach w dniach 1-3 czerwca 2016r. Na Konferencji poruszana była problematyka organizacyjna i orzecznicza samorządowych kolegiów odwoławczych. Wykładowcami byli: prof. Jan Paweł Tarno – sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, sędzia NSA Leszek Kamiński, dr hab. Stanisław Nitecki – sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Konferencja szkoleniowa dotyczyła orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach należących do właściwości samorządowych kolegiów odwoławczych - pomocy społecznej, pieczy zastępczej, świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz gospodarki gruntami; a także systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji publicznych na podstawie Polskiej Normy PN-ISO/IEC 27001. Poruszana była także tematyka informatyzacji kolegiów, elektronicznego zarządzania dokumentacją, krajowych norm interoperacyjności, a także możliwości pozyskania na ten cel środków unijnych.
SKO w Koszalinie przykłada, w miarę posiadanych możliwości, dużą wagę do szkolenia i podnoszenia kwalifikacji orzeczników i pracowników biura kolegium. Pracownicy biura uczestniczyli także w szkoleniach dotyczących m.in.: ochrony danych osobowych (kurs Administrator Bezpieczeństwa Informacji), obsługi programu Płatnik Plus, spraw kadrowych, zamknięcia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania rocznych sprawozdań budżetowych i finansowych.
7. Wykonanie budżetu, zatrudnienie, płace i kwalifikacje osób zatrudnionych.
Wykonanie budżetu za rok 2016 przedstawia się następująco:
- plan 1.931.886,00 zł.,
- wykonanie 1.928.281,54 zł. tj. 99,81%.
Płace zostały naliczone zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie wielokrotności kwoty bazowej oraz szczegółowych zasad wynagradzania prezesa, wiceprezesa, pozostałych członków samorządowego kolegium odwoławczego i pracowników biura tego kolegium (Dz. U. z 2002r. Nr 109, poz. 960 ze zm.)
Kwalifikacje osób zatrudnionych wykazano w części I pkt 2 niniejszej informacji.
[1] - dot. spraw, które wpłynęły do SKO w latach poprzedzających okres objęty informacją, ale nie zostały jeszcze załatwione przez SKO,
2 - patrz pkt 1. ppkt 1.2. ,
3 - dot. spraw, które wpłynęły do SKO w roku objętym informacją, a do których zastosowanie mają przepisy Ppsa tj. m.in. skargi, skargi kasacyjne, zażalenia i inne, wykonywane w trybie tej ustawy – patrz m.in. przyp.11;
4 - decyzje (postanowienia) kończące postępowanie odwoławcze (zażaleniowe) prowadzone przed SKO jako organem II instancji (w tym art. 134 Kpa) oraz inne wydane w tym postępowaniu np. zawieszenie postępowania – art. 97 § 1 i 98 § 1 Kpa lub art. 201 § 1 i art. 204 § 1 Op ;
5 - decyzje (postanowienia) wydane przez SKO jako organ I instancji np. w postępowaniu dot. stwierdzenia nieważności (art. 156 § 1 Kpa oraz art. 247 - 248 Op) lub wznowienia postępowania (art. 145 § 1 Kpa oraz art. 240 § 1 Op), pisma w trybie art. 65 § 1, art. 66 § 1 Kpa, postanowienia w trybie art. 169 § 4 Op, postanowienia w trybie art. 66 § 3 Kpa oraz inne wydane w tych postępowaniach np. zawieszenie postępowania – art. 97 § 1 i 98 § 1 Kpa lub art. 201 § 1 i art. 204 § 1 Op ;
6 - np. postanowienia dot. sporów kompetencyjnych (art. 22 § 1 pkt 1 Kpa), wyznaczenia organu wskutek wyłączenia (art.25-27 Kpa oraz art.130 i 132 Op), dopuszczenia organizacji społecznej do udziału w postępowaniu (art.31§ 2 Kpa), przywrócenia terminu (art. 59 § 1 i 2 Kpa), odmowy udostępnienia akt ( art. 74 § 2 Kpa oraz art. 179 § 2 Op), wniosku o wyjaśnienie, uzupełnienie oraz sprostowanie (art.113 Kpa oraz art.213 i 215 Op), wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji, opłat i kosztów postępowania (dział IX Kpa), pisma;
7 - dot. również postanowień zgodnie z art. 144 Kpa oraz art. 239 Op
8 - dot. również postanowień zgodnie z art. 126 Kpa oraz art. 219 Op
9 - dot. spraw, które nie zostały załatwione przez SKO w roku objętym informacją ;
10 - liczba skarg skierowanych do sądu w stosunku do ogólnej liczby podjętych przez kolegium w roku objętym informacją rozstrzygnięć podlegających zaskarżeniu;
11 - obejmuje inne sprawy prowadzone przez Kolegium w trybie przepisów Ppsa np. wezwanie do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3), wniosek o sprostowanie omyłki pisarskiej (art. 156), wniosek o uzupełnienie wyroku (art. 157), wystąpienie o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego (art. 15 § 1 pkt 4 w zw. z art. 4), wniosek o zawieszenie postępowania przed sądem i o podjęcie zawieszonego postępowania (art. 123-131) czy wznowienie postępowania (art. 270) itd. ;